ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﺮﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﻳﻲ ﺿﺮوري ﺑﺮگ در ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎي دﭼﺎر زوال ﺑﻠﻮط )Quercus brantii Lindl.( ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻠﻦ، اﺳﺘﺎن ﭼﻬﺎرﻣﺤﺎل و ﺑﺨﺘﻴﺎري

امروزه گستره قابل توجهي از جنگل هاي زاگرس با پديده زوال بلوط مواجه شده است. تنش محيطي، اختلال در جذب مواد غذايي و آب موجب ضعيف شدن درختان و درنهايت زوال آن ها مي شود. عوامل رويشگاهي نقش مهمي در مقاومت درختان در برابر تنش هاي زنده و غيرزنده دارند. پژوهش پيش رو با هدف ارزيابي واكنش درختان سالم و درحال خشكيدن بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) به جذب مواد غذايي در جهت هاي جغرافيايي و طبقه هاي ارتفاعي مختلف در منطقه جنگلي هلن استان چهارمحال و بختياري اجرا شد. براي اين منظور، در دو جهت غالب جنوبي و شمالي، تعداد سه خط نمونه و بر روي هر خط نمونه در سه دامنه ارتفاعي (1800-1500، 2000-1800 و بالاتر از 2000 متر از سطح دريا) سه قطعه نمونه 1000 متر مربعي به طور تصادفي پياده شد. در هر قطعه نمونه، از 5 درخت سالم و 5 درخت در حال خشكيدن بلوط از چهار جهت تاج نمونه برگ تهيه شد و عناصر غذايي آن ها در آزمايشگاه اندازه گيري شد. اين پژوهش بر پايه طرح بلوك كامل تصادفي و آزمايش فاكتوريل و مقايسه ميانگين ها به روش دانكن انجام شد. نتايج نشان داد كه اثر جهت جغرافيايي بر جذب عناصر ازت و كلسيم معني دار بود. همچنين، اختلاف جذب موادغذايي ضروري در برگ درختان سالم و درحال خشكيدن معني دار شد. جذب عناصر آهن، منگنز، روي و مس در برگ درختان مستقر در جهت شمالي بيشتر از جهت جنوبي بود. درختان سالم نيز مقدار بيشتري از اين عناصر را در مقايسه با درختان در حال خشكيدن جذب كرده بودند.

Today, a considerable amount of Zagros forests is faced with the phenomenon of oak decline. Environmental stresses have caused the weakness of the trees, imbalance in food and water absorption, and eventually the deterioration of trees. Site factors play an important role in the resistance of trees to biotic and abiotic stresses. This research was conducted to evaluate the reaction of health and non-health Brant`s oak (Quercus brantii Lindl.) trees to nutrients absorption in different aspects and elevations in the Helen forest of Chaharmahal & Bakhtiari province. Three transects were considered in two main aspects (North and South) of the study area. On each transect, three plots (with an area of 1000 m2) were designed in three elevation levels (800-1500, 1800-2000, and above 2000m a.s.l) randomly. Leaves of five health and non-health trees were gathered to measure the nutrient elements. This research was conducted as a factorial experiment in randomized complete block design and the mean values of variables were compared using Duncan test. The results showed that the effect of geographical aspects was significant on N and Ca uptake. Also, the difference in the absorption of essential nutrients in leaves of health and non-health oak trees were significant. The absorption of Fe, Mn, Zn and Cu in the leaves of the trees in the northern aspects was higher than the southern aspects. Health trees also absorbed more of these elements compared to non-health trees.