كليدواژه :
تنوع دين ورزي , پلوراليسم , انحصارگرايي , شمول‌گرايي , شاكله
چكيده فارسي :
گوناگوني وتنوع آدميان در دين‌ورزي واقعيتي انكارناپذير است؛ اما تعليل وتوجيه آن در نزد عالمان ديني، عارفان، فيلسوفان، روان‌شناسان و جامعه‌شناسان دين، معركه آراء بوده است. برخي آن پديده را يكسره معلل به عوامل غيرمعرفتي و برخي نيز آن را مدلل به عوامل معرفتي دانسته‌اند. لازمه كلامي اولي، پلوراليسم و لازمه كلامي دومي، انحصارگرايي است. اين نوشتار با عرضه گونه شناسي‌هاي قرآني و روايي و تعليل هاي فلسفي، كلامي، عرفاني و فقهي عالمان مسلمان از دين ورزي وتعليل آن‌ها به نظريه پيشنهادي و مختار خويش يعني «اختيار در محدوده شاكله» مي‌رسد كه لازمه كلامي آن، نه پلوراليسم و نه انحصارگرايي، بلكه شمول‌گرايي خواهد بود. تامل در گونه شناسي‌هاي ارائه شده نشان مي‌دهد كه نگاه مذهبي در دسته‌بندي انسان‌ها خنثي نيست، بلكه ارزشي، جهت‌دار و در يك الگوي سه‌وجهي مبتني بر ادراك، ايمان و اخلاق قابل تبيين است.
چكيده لاتين :
The diversity and variety of human beings in religion is an undeniable reality, but its
wisdom and wisdom has been voiced by religious scholars, philosophers, psychologists and
sociologists. Some of these phenomena are considered to be non-cognitive factors, and
some also suggest that it is an epistemic factor. The prime necessity of the first, pluralism
and the second theological imperative is monopoly. This article, with the provision of
Qur'anic typologies, narrative, philosophical, mystical, and ..., and their analysis into their
proposed and autonomous theory, namely, "the authority within the boundaries of the
class", whose theological imperative would be neither pluralism nor exclusivism, but
inclusiveness. Reflecting on the typologies presented, it is shown that the religious view is
not neutral in the categorization of human beings, but is valuable, directional, and can be
explained in a rational pattern based on perception, faith, and morality.
