سپهر، رقم جديد عدس براي كشت در مناطق نيمه‌گرمسيري

Sepehr, a new lentil cultivar for cultivation in moderately warm regions

عدس رقم سپهر ابتدا تحت عنوان لاين FLIP 2005-53L در قالب آزمايش خزانه‌‌ بين‌المللي LIDTN-L-08 ايكاردا به كشور وارد شد و در سال زراعي 87-1386 در ايستگاه‌هاي گچساران و مراغه مورد ارزيابي قرار گرفت. لاينFLIP 2005-53L در سال‌هاي زراعي 88-1387 و 89-1388 در آزمايشات مقدماتي و پيشرفته‌ مقايسه عملكرد ايستگاه‌هاي گچساران و خرم‌آباد ارزيابي و پس از برتري نسبت به شاهد گچساران براي شركت در آزمايش مقايسه عملكرد يكنواخت سراسري (92-1389) در مناطق گچساران، خرم‌آباد، گنبد و مغان انتخاب گرديد. نتايج ارزيابي پايداري ژنوتيپ‌ها در اين پروژه‌ نشان داد كه اين لاين با دارا بودن كمترين سهم در اثر متقابل ژنوتيپ × محيط، كمترين مقادير ميانگين رتبه عملكرد عملكرد و 19 درصد برتري عملكرد دانه (با عملكرد دانه 1166 كيلوگرم در هكتار)‌ نسبت به رقم شاهد گچساران (با عملكرد دانه 978 كيلوگرم در هكتار) به ‌عنوان يكي از پايدارترين ژنوتيپ‌ها‌ با عملكرد دانه بالا بود. لاينFLIP 2005-53L با متوسط عملكرد دانه 1902 كيلوگرم در هكتار در مزرعه زارعين در پروژه‌ تحقيقي-ترويجي، داراي برتري 15 درصدي عملكرد دانه نسبت به رقم شاهد گچساران با عملكرد دانه 1651 كيلوگرم در هكتاربود. علاوه بر عملكرد بالا و پايداري عملكرد دانه، مقاومت بالاي رقم سپهر در برابر بيماري فوزاريوم، دارا بودن وزن صددانه مطلوب (4/2 گرم)، تيپ بوته ايستاده و ارتفاع مناسب اين رقم جهت برداشت ماشيني از ديگر دلايل معرفي آن به شمار مي‌رود. رقم سپهر مناسب كشت در مناطق نيمه‌گرمسيري كشور از جمله استان‌هاي خوزستان، فارس، كهگيلويه و بويراحمد، لرستان، كرمانشاه، اردبيل (مغان) و ايلام مي‌باشد.

Lentil cultivar Sepehr was first introduced as FLIP 2005-53L line through LIDTN-L-08 ICARDA international nursery and was evaluated in Gachsaran and Maragheh stations in 2007-2008 cropping season. FLIP 2005-53L line in the cropping seasons 2008-2009 and 2009-2010 was evaluated in the preliminary and advanced yield trials in Gachsaran and Khorramabad research stations. After evaluating the results of advanced experiments, this line was selected to participate in the national uniform regional yield trial (2010-2013) in Gachsaran, Khorramabad, Gonbad and Moghan research stations. Stability analysis of genotypes grain yield in this experiment showed that this line had the lowest contribution in the interaction of genotype × environment using different statistical methods and also it had the lowest mean rank values ​​for non-parametric stability parameters as well as 19% increases in the grain yield (with grain yield of 1166 kgha-1) ‌ compared to the control cultivar Gachsaran (with grain yield of 978 kgha-1) and therefore can be considered as "one of the most stable genotypes" with high grain yield. FLIP 2005-53L line with average grain yield of 1902 kgha-1 in farmers field in the research-extension trials, had a 15% advantage of grain yield over control cultivar Gachsaran with grain yield of 1651 kgha-1. In addition to high grain yield, good yield stability, high resistance to fusarium disease, desirable 100-seed weight (4.2 g) and suitable plant type and plant height for machine harvesting were other reasons for releasing Sepehr cultivar. Sepehr cultivar is suitable for cultivation in subtropical regions of the country including Khuzestan, Fars, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad, Lorestan, Kermanshah, Ardabil (Moghan) and Ilam provinces.