مطالعه صفات تشريحي مربوط به برگ و دمگل گونه ­هاي سرده پتروسفالوس از تيره آقطيان در ايران

Leaf and peduncle anatomy of some species of the genus Pterocephalus (Caprifoliaceae) from Iran

سرده پتروسفالوس از تيره آقطيان داراي 30 گونه در مناطق معتدله نيمكره شمالي جهان بوده كه 14 گونه آن شامل 5 گونه انحصاري در ايران گزارش شده است. در اين مطالعه، صفات تشريحي شامل 35 صفت مربوط به برگ و 30 صفت مربوط به دمگل با استفاده از ميكروسكوپ نوري، بر روي 15 آرايه از 11 گونه سرده پتروسفالوس مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه در بين گونه ­هاي مورد مطالعه دو تيپ كلي از نظر ميان­ برگ، شش نوع كرك در برگ و پنج نوع كرك در دمگل وجود دارد. بلور اگزالات كلسيم در دمگل و برگ اكثريت گونه ­ها به غير از P. plumosus و P. brevis ديده شد. مقطع دمگل، به صورت شش ­ضلعي، دايره­ اي و يا بيضوي شكل بود و استوانه ­آوندي دمگل از حالت كاملا صاف تا كاملا سينوسي متغير بود. گونه P. wendelboi كه از نظر ريخت­ شناسي تفاوت زيادي با گونه ­هاي ديگر دارد، از نظر صفات تشريحي برگ و دمگل نيز به خوبي از ساير گونه­ ها جدا شده است. گونه­ هاي P. kurdicus، P. ghahremanii و دو نمونه P. szovitsii علاوه بر دارابودن مقطع دمگل شش ­ضلعي، از نظر ريخت­ شناسي مشابه يكديگر هستند، به طوري كه صفات نام برده براي ساير گونه ­ها جداكننده نيستند. به طور كلي مي ­توان نتيجه‌گيري كرد كه صفات تشريحي برگ و دمگل براي برخي از گونه هاي مورد بررسي ارزش آرايه‌شناسي دارند.

n hemisphere, of which 14 species were reported from Iran, including five endemic ones. In this study, 35 leafrelated traits and 30 peduncle-related traits were investigated by light microscopy of 15 samples from 11 Iranian species of Ptreocephalus. Our results showed that there were two types of midrib, six types of leaf indumentum and five types of peduncle indumentum. Crystalized calcium oxalate was observed in the leaves and peduncles of most species except in P. plumosus and P. brevis. The profiles of the peduncles were hexagonal, circular or elliptical. The vascular cylinder shape varied from circular to sinuate form. P. wendelboi, with a very different morphology as compared with other species, also exhibited different anatomical characters. The hexagonal sections of peduncle in P. ghahremanii and P. kurdicus and two samples of P. szovitsii were found to be very similar. However, the mentioned characters were found to be less informative or charachterisation of other species. In conclusion, the results showed that the anatomical characters of the leaves and peduncles might have some taxonomic importance in the identification of some species of the genus Pterocephalus.