پديد آورندگان :
حسيني، ياسر دانشگاه محقق اردبيلي - گروه مهندسي و فناوري كشاورزي، اردبيل , رئوف، مجيد دانشگاه محقق اردبيلي - گروه مهندسي آب، اردبيل , نظري گيگلو، فردين دانشگاه محقق اردبيلي - گروه مهندسي آب، اردبيل
كليدواژه :
تلفات تبخير و باد بردگي , راندمان , سرعت باد , رگرسيون چند متغيره
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: ارزيابي هر دستگاه آبياري و تحليل كارايي قابل اندازه‌گيري آن دستگاه در شرايط واقعي، يك ابزار مديريتي است كه به استفاده كننده دستگاه امكان مي‌دهد تا بتواند از آنچه كه در دسترس دارد به بهترين شكل ممكن استفاده نمايد. ازآنجاكه نواحي مختلف ايران داراي آب‌وهواي خشك و نيمه‌خشك ميباشد، به دست آوردن ميزان واقعي تلفات تبخير و باد بردگي و همچنين استفاده بهينه از آب، در راستاي مديريت پايدار منابع آب از اهميت بالايي برخوردار ميباشد. از طرفي برآورد تلفات تبخير و بادبردگي توسط مدل‌هاي ارائه شده در شرايط اقليمي مختلف، نتايج متفاوتي را در بر‌داشته و ارائه مدل مرجع امكان پذير نيست، لذا هدف از اين تحقيق بررسي پارامترهاي موثر اقليمي بر تلفات تبخير و بادبردگي سامانه عقربه اي و ارائه مدلي بهينه با استفاده از رگرسيون چند متغيره در منطقه مورد مطالعه ميباشد.
مواد و روش‌ها: اين تحقيق در استان اردبيل و در شهرستان پارس آباد و در بخش شش كشت و صنعت مغان، در سرعت‌هاي باد 0-3،3-6 (متر بر ثانيه) و در سه تكرار انجام شد. آزمايشات بر روي دو سيستم عقربه‌اي موجود در بخش 5 و 6 كشت و صنعت مغان (1-4-6 و 1-8-6) انجام شد كه دو تيمار طرح را شامل گرديد. ارتفاع متوسط اين منطقه از سطح دريا 32 متر ميباشد. براي انجام آزمايش، دو رديف قوطي با زاويه ͦ 3 نسبت به يكديگر در مسير شعاعي و به مركزيت سامانه عقربه‌اي با فاصله 10 متر از هم قرار گرفتند. آبپاش بكار رفته در اين تحقيق آبپاش مدل F33AS 11/64˝ با قطر پاشش 26متر بود و فشار كاركرد آبپاش‌ها در حدود 4/45 بار بود.
يافته‌ها: نتايج نشان‌داد راندمان سامانه در سرعت باد 0 تا 3 و 3 تا 6 به ترتيب برابر 89/47 و 84/47 درصد بوده و عوامل موثردر تلفات تبخير و بادبردگي، شامل سرعت باد، درجه حرارت، رطوبت نسبي، قطر نازل و كمبود فشار بخار اشباع ميباشد. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده در سسامانه عقربه‌اي، عامل باد بيشترين تأثير و كمبود فشار بخار اشباع كمترين تأثير را بر تلفات تبخير و باد بردگي داشته است. همچنين معادله تلفات تبخير و بادبردگي با شرايط جوي منطقه به‌دست آمد، كه داراي بهترين برازش با مقادير اندازه‌گيري شده بود. نتايج نشان داد، اختلاف ميانگين مقادير مدل شده و مشاهداتي در سطح اعتماد يكدرصد معنيدار نمي‌باشد. علاوه بر اين، ميزان تلفات تبخير و باد بردگي اندازه‌گيري شده بين 7 تا 18 درصد و مدل‌سازي شده بين 10 تا 18 درصد متغير ميباشد.
نتيجه‌گيري: نتايج ارتباط مستقيم تلفات و بادبردگي را با سرعت باد در منطقه نشان داد. به‌طوري‌كه در سرعت باد كمتر از 3 متر بر ثانيه پارامترهاي ضريب يكنواختي، يكنواختي توزيع و راندمان‌هاي پتانسيل و واقعي ربع پايين در محدوده مناسبي قرارگرفته و در سرعت‌هاي متوسط و زياد باد، پارامترهاي ارزيابي آن در محدوده مطلوبي قرار نمي‌گيرد و اين نشان‌دهنده اهميت طراحي سامانه عقربه‌اي در مناطق باد خيز ميباشد.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Evaluation of irrigation systems consists of analyzing the measurable performance of the system in operation conditions, is a management tool that allows the system users to make the best use of the irrigation systems. Since various regions in Iran have arid and semi-arid climates, obtaining the actual wind drift and evaporation losses and also making optimized use of water towards sustainable water resources management has a great importance. Since estimation of evaporation and wind losses that has been presented in different climatic conditions has different results, and it is not possible to present a reference model, so the purpose of this study is to investigate the effective climatic parameters on evaporation and wind losses of the Center Pivot system and to present an optimal model using multivariate regression in the study area.
Materials and Methods: This research has been carried out in the city of Pars-Abad in Ardabil province. The study was conducted in Part of the Moghan Agro-Industrial Complex, at wind speeds of 0-3 and 3-6 meters per second with three replications. Experiments were performed on two Center Pivot Irrigation System in sections 5 and 6 of Moghan Agro-Industrial Complex (1-4-6 and 1-8-6), which included two design treatments. The average altitude of this area is 32 meters above the sea.
Results: Results indicated that the efficiencies of the system at wind speeds of 0-3, 3-6 meters per second were 89.47, 84.47 percent, respectively, and wind speed, temperature, relative humidity, nozzle diameter, and vapor pressure deficit (saturation deficit) were among the factors that influenced wind drift and evaporation losses. Base on the results, the wind factor had the most and vapor pressure deficit had the least effect on wind drift and evaporation losses. Also, the equation of wind drift and evaporation losses was also obtained with the atmospheric conditions of the region, which had the best fit with the measured values. Results shown that the difference between results of the model and observed data was not significant in 1% level of confidence. Moreover, the measured and the modeled percentages obtained for wind drift and evaporation losses varied from 7 to 18 and from 10 to 18 percent, respectively.
Conclusion: The results show a direct relationship between the evaporation and wind losses with wind speed in the region. So that at wind speeds of less than 3 m/s the parameters of Coefficient of Uniformity, Distribution Uniformity and potential and Application Efficiency of the low quarter are in the appropriate range, and at medium and high wind speeds, evaluation parameters are not in the desired range, it is indicating the importance of center pivot system design in windy regions.
Materials and Methods: This research has been carried out in the city of Pars-Abad in Ardabil province. The study was conducted in Part of the Moghan Agro-Industrial Complex Province at wind speeds of 0-3 and 3-6 meters per second with three replications. For the experiment, two rows of cans at an angle of 3 ͦ were positioned radially along the center of the centripivot system 10 m apart. The sprayer used in this study was F33AS 11/64˝ with 26 m of spraying diameter and operating pressure of the sprinklers varied from about 2 to 2.5 bars.
Results: Results indicated that the efficiencies of the system at wind speeds of 0-3, 3-6 meters per second were 89.47, 84.47 percent, respectively, and wind speed, temperature, relative humidity, nozzle diameter, and vapor pressure deficit (saturation deficit) were among the factors that influenced wind drift and evaporation losses.
