بررسي پاسخ گياه ارزن (Panicum miliaceum) به كاربرد اسيد هيوميك، سيليسيم و ميكوريزا در شرايط تنش شور سديمي آب آبياري

به‌منظور بررسي اثر اسيد‌هيوميك، ميكوريزا و ذرات سيليسيم (نانو و معمولي) بر عملكرد و وضعيت برخي از عناصر غذايي ارزن در شرايط آب آبياري شورسديمي آزمايشي به‌صورت اسپليت‌پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط مزرعه انجام گرفت. فاكتور اصلي شامل آب آبياري شور‌سديمي در دو سطح (EC=2/1 dSm^-1, SAR=11.5 و EC=5/04 dSm^-1)، فاكتورهاي دوم و فرعي شامل سه تيمار سيليسيم (صفر، نانو دي‌اكسيد سيليسيم Kg Si ha^-1 10 و سيليكات سديم Kg Si ha^-1 10) و فاكتور سوم فرعي ميكوريزا، اسيد هيوميك (صفر، تلقيح با قارچ ميكوريزا و اسيد هيوميك Kg ha^-1 10) بودند. تركيبات عامل دوم و سوم به‌صورت فاكتوريل در سطوح فاكتور اصلي ايجاد شدند. نتايج نشان داد آب آبياري شورسديمي عملكرد دانه، عملكرد كاه و كلش، ارتفاع گياه ارزن و غلظت نيتروژن، پتاسيم و نسبت پتاسيم به سديم در گياه را كاهش ولي غلظت سديم در گياه را افزايش داد و بر تعداد خوشه در متر‌مربع و وزن هزار دانه اثر معني‌داري نداشت. كاربرد تيمار نانو اكسيد سيليسيم، عملكرد دانه را نسبت به تيمار عدم مصرف سيليسيم افزايش داد، درحالي‌كه سيليكات سديم هيچ تأثير معني‌داري را نشان نداد. تلقيح گياه ارزن با ميكوريزا و يا كاربرد اسيد هيوميك عملكرد دانه را به ترتيب 5.5 و 10.3 درصد و غلظت فسفر را به ترتيب به ميزان 20.2 و 16.7 درصد افزايش داد. همچنين ميكوريزا و اسيد هيوميك در تيمارهاي بدون كاربرد سيليسيم نسبت پتاسيم به سديم در گياه را به ترتيب 19.5 و 25.8 درصد افزايش ولي مقدار سديم گياه را به ترتيب 10.8 و 12.7 درصد كاهش داد. به‌طوركلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه كاربرد اسيد هيوميك و ميكوريزا با افزايش مقدار فسفر و نسبت پتاسيم به سديم و كاهش مقدار سديم در گياه، كاهش اثرات سوء شورسديمي خاك و آب، مقاومت و عملكرد گياه ارزن را بهبود بخشيد.