اثر ريزجانداران حل‌كننده فسفات براشكال معدني وآلي فسفر و فراهمي آن در خاك تحت كشت ذرت (Zea mays L.)

پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير نقش ريزجانداران محرك رشد گياه بر توزيع شكل هاي فسفر در يك خاك آهكي تحت كشت ذرت (Zea mays L.) و ارزيابي ارتباط آن‌ها با ويژگي هاي ميكروبي خاك انجام شد. آزمايش به صورت طرح كاملاً تصادفي شامل تيمارهاي شاهد (بدون مايه زني ميكروبي)، مايه زني خاك با باكتري هاي  Staphylococcus hominisو Brevundimonas sp.، قارچPiriformospora indica و مخلوط قارچ و باكتري در پنج تكرار تحت شرايط گلخانه اي اجرا شد. بذر ذرت در گلدان هاي سه كيلوگرمي كشت شد و بعد از سه ماه، شكل هاي مختلف فسفر معدني و آلي، برخي ويژگي هاي ميكروبي خاك (كربن و فسفر زيتوده ميكروبي و فعاليت آنزيم فسفاتاز) و ميزان جذب فسفر در گياه اندازه گيري شدند. نتايج نشان دهنده تأثير مايه زني ميكروبي بر شكل هاي معدني و آلي فسفر و هم‌چنين جذب فسفر در گياه بود. ترتيب اجزاء معدني فسفر در خاك شاهد به صورت OCC-P Fe-P Olsen-P Al-P Ca2-P Ca8-P Ca10Pو در خاك داراي مخلوط ميكروبي به صورتOCC-P Fe-P Ca8-P Al-P Olsen-P Ca2-P Ca10Pبود. اجزاء قابل دسترس فسفر شامل فسفر اولسن، فسفرآلي نسبتاً پايدار و ناپايدار همبستگي مثبت و معني داري (p 0.01) با جذب فسفر توسط گياه داشتند. هم‌چنين همبستگي مثبت و معني داري (به ترتيب 0.98، 0.73 و 0.87) بين فسفر قابل استخراج به روش اولسن با فسفر و كربن ز‌يتوده ميكروبي و آنزيم فسفاتاز قليايي وجود داشت. به طوركلي نتايج نشان دهنده نقش مثبت مايه زني ميكروبي به ويژه در تيمار مخلوط قارچ و باكتري‌ها در افزايش قابليت دسترسي فسفر براي گياه بود. بيش‌ترين مقدار فسفر قابل استخراج به روش اولسن و فسفر جذب شده در گياه در تيمار مخلوط قارچ و باكتري ها با تفاوت معني دار (p 0.05) نسبت به ساير تيمارها به ترتيب با مقادير  34.02 ميلي‌گرم بر كيلوگرم و 11.52 ميلي‌گرم به‌ازاي هر گلدان حاصل شد.