اثر كاربرد كودهاي آلي و سيستم‏هاي كشت بر عملكرد ترسيب كربن (مطالعه موردي دشت تبريز)

تغيير اقليم كره زمين، ناشي از اثرگلخانه اي گازهاي كربني جو زمين بوده و مهم‌ترين تهديد توسعه پايدار و امنيت غذايي به‌ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك جهان نظير ايران است. يكي از راهكارهاي مقابله با اين مشكل، ترسيب كربن در خاك و در اكوسيستم هاي گياهي است. مقدار كربن آلي در خاك سه برابر بيش از كربن در بافت تمام گياهان و دو برابر بيش از كربن اتمسفر است. در اين تحقيق تأثير محصولات زراعي و افزودن كود دامي و كاه وكلش از طريق اندازه‌گيري برخي از ويژگي‌هاي ‌فيزيكي و شيميايي خاك، بر ميزان كربن ترسيب شده در خاك مورد ارزيابي قرار گرفت. تعدادي نمونه خاك (در مجموع 308 نمونه) از عمق صفر تا 30 سانتي متر برداشت شد. ويژگي هاي خاك نظير بافت خاك، پي اچ، هدايت الكتريكي، كربن آلي، جرم مخصوص ظاهري و كربن ترسيب شده برآورد شدند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. براي تعيين توزيع مشخصات نمونه ها از ميانگين و انحراف استاندارد آمار توصيفي استفاده شد. براي ارائه مدل از روش رگرسيون گام به گام استفاده شد. تحليل نتايج نشان داد كه در بين ويژگي‌هاي بررسي شده خاك ها در طي سه سال متوالي، در اثر اضافه كردن كوددامي و كاه كلش باقي‌مانده از محصول قبلي به زمين هاي زراعي، رابطه ترسيب كربن خاك با تمامي ويژگي‌هاي اندازه گيري شده به غير از شن خاك معني دار است. ترسيب كربن خاك در سال سوم زراعي (پياز) از 4.84 به 5.68 كيلوگرم بر مترمربع افزايش يافت. در محصول پياز كه سال سوم و بعد از گندم كشت شده است وجود كاه و كلش حاصل از كود آلي در حدود 30 درصد و كود دامي استفاده شده در حدود 70 درصد باعث افزايش كربن آلي شده است. در نهايت ترسيب كربن به صورت نقشه براي هر دو محصول با كمك داده‌هاي مكان دار برداشت شده و نرم افزارArc Map  تهيه شد.