تجميع اخبار اخلاقي در حديث يا اباذر

Compilation of Moral Narrations in Hadith O' Abazar

حديث مواعظ پيامبر (ص) به ابوذر غفاري يكي از اخبار طوال است كه قديم‌‌ترين نقل باقي‌مانده از آن در متون حديثي اماميه به مجلس املاء شيخ طوسي (د 460ق) بازمي‌گردد. اين متن شامل فقرات متعدّدي است كه هر يك پيامي اخلاقي را ارائه مي‌دهند. مطالعۀ كنوني كوششي از جنس مطالعات تحليل متن است و در آن بنا داريم فارغ از بررسي اصالت هر يك از اجزاء حديث يا اباذر به بررسي كليّت آن در قالب طولاني كنوني‌اش بپردازيم و امكان انتسابش در هيئت كنوني به پيامبر اكرم (ص) و استناد آن به ابوذر غفاري را بررسي كنيم. فرضيۀ مطالعه آن است كه حديث يا اباذر در هيئت كنوني آن متني تجميعي است. براي آزمون اين فرضيه تك‌تك فقرات حديث يا اباذر را در ديگر منابع حديثي اسلامي مشابه‌يابي خواهيم كرد تا با تحليل داده‌‌هاي استخراج‌شده از اين جستجو دريابيم آيا اين حديث را بايد متني تلفيقي و حديثي حاصل‌شده از تجميع روايت‌ها دانست يا متن كنوني به همين شكل يك‌پارچه است. هم‌چنين، با مرور احوال راويان اين حديث از نگاه عالمان رجال خواهيم كوشيد شواهدي بيرون از متن هم براي قضاوت نهايي دربارۀ هويت متن حديث يا اباذر در شكل كنوني آن بيابيم.

“The Testament of the Prophet to Abū Dharr al-Ghifāri” is one of the long Traditions narrated in Amāli of al-Ṭūsī (d. 1067) containing dozens of phrases, each one expresses an ethical advice to Abū Dharr. This article concentrates on the whole format of this Hadith and by tracking each of its separated components in other antecedent Islamic corpora, elucidates that this Testament in its present format is a fabricated Hadith; its major part (more than 60%) has been configured by selecting and combining some of pietistic and renunciatory Hadiths from Kitāb al-Zuhd written by Abdullāh Ibn Mubārak al-Marwzī (d.797). Furthermore, it is shown that the fabricator had access to an unalike version of Ibn al-Mubārak’s book and placed the chosen Hadiths in a similar order to Kitāb al-Zuhd by omitting the chain of transmission and editing the texts to provide the Testament to Abū Dharr al-Ghifāri. Besides, the article sheds light on the biographical evaluations of accused narrators of Hadith(Rowāt) to conclude the whole of this unveiling, as an exterior evidence for the accuracy of Shia biographical evaluators’ (Rijālī) reports.