اثرگذاري نوسانات بارندگي بر زوال جنگل‌هاي ناحيۀ رويشي زاگرس در استان‌هاي ايلام و لرستان

هدف اين پژوهش، بررسي تغييرات بارندگي ساليانه، ماهانه و فصلي در طي يك دورۀ آماري سي‌ساله و نيز قبل و بعد از ظهور زوال (سال1380) درختان بلوط ايراني (Quercus brantii var. persica) در استان‌هاي ايلام و لرستان بود. بدين منظور داده‌هاي روزانۀ بلندمدت بارندگي (1987-2017) ايستگاه‌هاي هواشناسي همديدي ايلام و دهلران در استان ايلام و نيز ايستگاه‌هاي هواشناسي همديدي خرم‌آباد و اليگودرز در استان لرستان تجزيه‌و‌تحليل شد و از آزمون غيرپارامتري من-كندال براي تعيين روند بارندگي استفاده شد. روند كاهشي بارندگي ساليانه طي دورۀ سي‌ساله و نيز تفاوت ميانگين بارندگي ساليانه، قبل و بعد از ظهور زوال، در هيچ‌كدام از ايستگاه‌هاي چهارگانه و در مجموع از نظر آماري معني‌دار نبود. ميانگين بارندگي چهار ايستگاه در دهۀ اول (1997-1987)، 502 ميلي‌متر ثبت شد كه به‌ترتيب در دهه‌هاي دوم (2007- 1998) و سوم (2017 -2008) به 422 و 371 ميلي‌متر كاهش يافت. تفاوت در مقدار بارندگي ساليانه قبل و بعد از زوال (442 در مقابل 401 ميلي‌متر)، در ميانگين رخداد باران (حدود 7 ميلي‌متر) تغييري ايجاد نكرد. روند سي‌سالۀ بارندگي فصلي نيز در هيچ‌كدام از فصول معني‌داري نبود، ولي بعد از ظهور زوال، كاهش 11 درصدي بارندگي زمستان و افزايش 5، 4 و 2 درصدي بارندگي‌هاي بهار، پاييز و تابستان مشاهده شد. نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه نوسانات بارندگي در ناحيۀ رويشي زاگرس مي‌تواند عاملي تسريع‌كننده در بروز و گسترش زوال جنگل‌هاي زاگرس در استان‌هاي لرستان و ايلام باشد.