اتنوفارماكولوژي گياهان دارويي كوه گيسكان

زمينه: اتنوفارماكولوژي شامل مشاهده، توصيف و بررسي تجربي گياهان دارويي بومي يك منطقه و مطالعه تركيبي انسان‌شناسي، داروشناسي و توكسيكوژي اين محصولات مي‌باشد. هدف اين پژوهش، شناخت گياهان دارويي است كه به صورت سنتي در منطقه كوه گيسكان شهرستان بوشهر و كوهپايه‌هاي اطراف آن كاربرد دارويي دارند. مواد و روش‌ها: كاربردهاي گياهان دارويي از 21 نفر آگاه بومي منطقه كوه گيسكان به‌صورت مصاحبه حضوري گردآوري شده و شاخص‌هاي فراواني نسبي (Relative Frequency of Citation) و شاخص اهميت فرهنگي (Cultural Importance Index) براي هر گياه دارويي منطقه گيسكان محاسبه گرديد. يافته‌ها: به‌طور كلي 126 گونه گياه دارويي در منطقه كوه گيسكان در استان بوشهر مربوط به 58 خانواده شناسايي شدند. گياهان آويشن شيرازي (Zataria multiflora)، بابونه شيرازي (Matricarria chamomilla)، سربرنجاس (Achillea eriophora DC)، شيرين بيان (Glycyrrhiza glabra)، درخت بنه (Pistacia atlantica)، اسفرزه يا بنگو (Plantago psyllium)، هلپه (Teucrium polium)، گياه تشنه‌داري (Scrophularia striata)، كاسني (Cichorium intybus) و رازيانه (Foeniculum vulgare) داراي بالاترين شاخص اهميت فرهنگي بودند. شايع‌ترين كاربرد دارويي آن جهت بيماري‌هاي تنفسي، گوارشي، زنان، زايمان و عمومي (اصلاح مزاج و ضعف بدن)، عفوني و متابوليك بود. نتيجه‌گيري: تنوع گسترده‌اي از گياهان دارويي در منطقه كوه گيسكان استان بوشهر وجود دارد كه در مواردي از بيماري‌هاي گوناگون به‌كار برده مي‌شوند كه اين كاربردها منطبق با دانش پزشكي روز دنيا مي‌باشد. اما با اين وجود در اين منطقه شماري از گياهان براي درمان بيماري‌هايي به‌كار برده مي‌شود كه ويژه اين منطقه است و پژوهش پيرامون اين گياهان دارويي مي‌تواند آغازگر راهي براي كشف داروهاي جديد در عرصه درمان باشد.