ويژگي‌هاي كمي و كيفي علوفه در نظام‌هاي كشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor L. Moench) و شبدر برسيم (Trifolium alexandrinum L.)

اهداف: اين مطالعه به‌منظور بررسي عملكرد و كيفيت علوفه در سري‌هاي افزايشي و جايگزيني كشت مخلوط سورگوم و شبدر برسيم انجام شد.   موادوروش‌ها:آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج طي دو سال زراعي (1395 و 1396) اجرا شد. نظام‌هاي كشت شامل سري‌هاي جايگزيني (75 درصد سورگوم + 25 درصد شبدر، 50 درصد سورگوم + 50 درصد شبدر و 25 درصد سورگوم + 75 درصد شبدر)، سري‌هاي افزايشي (100 درصد سورگوم + 50 درصد شبدر، 50 درصد سورگوم + 100 درصد شبدر و 100 درصد سورگوم + 100 درصد شبدر) و كشت خالص سورگوم و شبدر بودند.   يافته‌ها: بيشترين و كمترين عملكرد علوفه به ترتيب از نظام‌هاي كشت مخلوط 100 درصد شبدر + 100 درصد سورگوم و كشت‌خالص شبدر به‌دست آمد. علاوه بر اين، بيشترين محتوي پروتئين قابل هضم (11.48 درصد)، پروتئين قابل متابوليسم (8.03 درصد)، انرژي  قابل هضم (2.77 مگاكالري در كيلوگرم ماده خشك) و كيفيت نسبي علوفه (122.74 درصد) در كشت خالص شبدر حاصل شد. همچنين حداكثر عملكرد پروتئين  قابل هضم، پروتئين قابل متابوليسم (به‌ترتيب 1956 و 1369 كيلوگرم در هكتار) و بالاترين توليد انرژي براي شيردهي (3.92 مگاكالري در مترمربع) در سري افزايشي 100 درصد شبدر + 100 درصد سورگوم به‌دست آمد. در بين سري‌هاي افزايشي، تنها نظام كشت مخلوط 50 درصد سورگوم + 100 درصد شبدر توانست كيفيت نسبي علوفه قابل‌قبولي توليد كند.   نتيجه‌گيري: با در نظر گرفتن كميت و كيفيت علوفه توليدي، نظام كشت مخلوط 50 درصد سورگوم + 100 درصد شبدر (با عملكرد علوفه خشك 24.28 تن در هكتار و كيفيت نسبي علوفه 91.04 درصد) به‌عنوان تيمار برتر معرفي مي‌شود. به‌طوركلي نظام‌هاي كشت مخلوط افزايشي سورگوم و شبدر برسيم، سبب افزايش عملكرد كمي و كيفي علوفه شدند و مي توانند جايگزين مناسبي براي نظام‌هاي كشت خالص اين گياهان باشند.