علل و پيامدهاي اجتماعي شكل‌گيري محلۀ خراباتيان شيراز در عصر زنديه

با تأسيس حكومت زنديان اوضاع اجتماعي حاكم بر جامعۀ شهري شيراز متأثر از سياست‌گذاري هاي هيئت حاكم به دورۀ جديدي وارد شد. اين تنوع اجتماعي سبب برخي تحولات در جامعۀ پايتخت شد. يكي از مهم ترينِ اين نوع تحولات در اين دوره، شكل‌گيري محلۀ خراباتيان و فعاليت زنان روسپي در آنجا بود. به نظر مي‌رسد اين محله ــ كه به دنبال برنامه هاي اجتماعي حكومت، فعاليت خود را آغاز كرد ــ تأثيرات مختلفي در ابعاد گوناگون جامعۀ شهري پايتخت برجاي گذاشت. از اين رو، مسئلۀ پژوهش حاضر، بررسي علل ايجاد محلۀ خراباتيان و پيامدهاي اجتماعي آن در جامعۀ شهري شيرازِ عهد زنديه است. مقالۀ حاضر با تكيه بر روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر داده هاي كتابخانه اي به بررسي مسئلۀ مزبور پرداخته ‌است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه كنترل و مديريت كنشگران سياسي در شيراز، مديريت جامعۀ بحران زده بعد از سقوط صفويه، انگيزه بخشي به كنشگران براي به سازي و بازسازي شهر شيراز به علاوه گرايش كريم خان زند به اين گروه از زنان، در ايجاد اين محله مؤثر بوده است. از طرفي، مجموعۀ محلۀ خراباتيان منبع درآمدي براي حكومت زند نيز محسوب مي شد. از جمله پيامدهاي اجتماعيِ ايجاد اين محله مي‌توان به اختلال در بنيان خانواده‌ها اشاره كرد. علاوه بر آن، اين نوع فعاليت اجتماعي از آنجا كه با رويكرد مذهبي و اجتماعي مردم مغايرت داشت، سبب بروز برخي رفتارهاي ناهنجار عرفي و شرعي از سوي بخشي از جامعۀ پايتخت نيز شده بود.