تحليل سازمان توليد و استانداردسازي در يك جامعۀ باستاني: رهيافتي به نقش هاي سفال هاي تل باكون الف

تزيين ظرف هاي سفالي در دوره هاي پيش از تاريخ و قبل از آغاز نگارش، اهميت ويژه اي داشته است. ساختار و نقش هاي روي سفال امكان مطالعۀ انديشۀ انسان گذشته را فراهم مي آورند و وابستگي فكر و ذهن انسان را به محيط هاي طبيعي و اجتماعي كه در آن زيسته و رشد يافته است، آشكار مي سازند. بنابراين، با بررسي اين نقش مايه ها مي توان پيچيدگي هاي ذهني، ايدئولوژيكي، اجتماعي و اقتصادي جوامع باستان را مطالعه و تحليل كرد. نگارندگان با پژوهش روي »دستور زبانِ « نقش ها و كيفيت زيبايي شناختي سفال هاي منقوش پيش از تاريخ، سازمان توليد سفال را در يك جامعۀ باستاني مطالعه كرده اند. جامعۀ موردنظر در اين پژوهش، فرهنگ تل باكون الف است كه در اواخر هزارۀ پنجم و آغاز هزارۀ چهارم قبل از ميلاد در جلگۀ مرودشت فارس جريان داشته است. توليد سفال در مرحلۀ باكون الف در يك سازمان توليديِ استاندارد و به صورت فرايندي تخصصي انجام مي پذيرفته است. الزام ها و ضابطه هايي در ايجاد نقش هاي روي ظروف سفالي اين دوره به كار گرفته شده اند كه مهم ترين آن ها عبارت ند از: نهادن نقش مايه ها در كادر و قاب، قرينه سازي، تكرار كردن، معكوس كردن و ساعت گرد كردن جهت نقوش، ايجاد نقوش با تكنيك نقش منفي و استفاده از عناصر نقشيِ جداكننده. همچنين، اين پژوهش ثابت كرده است كه رابطۀ بين نقش ها و شكل ظروف، نسبي بوده است. دستور زبان و شيوۀ اجراي نقش ها روي خمره ها، جام ها و كاسه ها نشان داده است كه اغلب از الگوهاي يكسان و مشابهي در اجراي نقش ها بهره گيري شده است.