رهيافت جامعه‌شناختي نصر حامد ابوزيد به مسئلۀ زن در جهان معاصر عرب

با تغيير موقعيت و بهبود منزلت اجتماعي و حقوق انساني زنان در بستر تحول پاردايميك و گفتماني فرهنگ اروپا در قرون اخير و انتقال دستاوردهاي فكري آن به جهان اسلام، مسئلۀ زنان از موضوعات مهم جامعه شناختي جهان اسلام شد. درهم تنيدگي مسائل و تسلط گفتمان ديني در جهان اسلام نيز بخش مهمي از بحث و گفت‌وگو دربارۀ زنان را در حوزۀ دين و حيطۀ شريعت قرار مي دهد، به اين ترتيب زن از مسائل متفكران مسلمان مي شود و همچنين چالش هاي بومي زن معاصر موجب شد پژوهش هاي ميان‌رشته اي و تخصصي در امور زنان شكل گيرد. نصر حامد ابوزيد نومعتزلي، انديشمند مسلمان با بهره گيري از آموزه هاي اسلامي و علومي چون جامعه شناسي، زبان شناسي و رويكردي انسان گرايي و روش هايي همچون هرمنوتيك با نگاهي نو و مفسرانه كه برگرفته از رويكرد قرآني است، به مسئلۀ زن توجه ويژه اي دارد. تلاش هاي وي متمركز بر بازنمايي چهرۀ زن مسلمان با رويكرد جامعه شناختي، متناسب با تحولات عصري دربارۀ حقوق و بحران هاي اجتماعي زنان است. پژوهش پيش رو در پي دست يابي بر مؤلفه‌هاي مفسرانۀ حامد ابوزيد و راه حل او براي مسئلۀ زنان است. وي معتقد است چالش هاي معاصر زن مسلمان نه برآمده از قرآن، بلكه در سنت هاي مردانه، تسلط فضاي پدرسالارانه و تصلب‌گراي عرب ريشه دارد. وي با بيان اينكه »مسئلۀ زن اساساً امري اجتماعي است « آن را از امور ديني جدا مي كند و برآن است تا با الگو گرفتن از نگاه قرآن به زنان، توجه به تاريخ‌مندي متن مقدس و درنهايت توسل به سكولاريسم در قانون گذاري، به حل آن بپردازد. اين پژوهش براي پرداختن به آراي حامد ابوزيد از روش توصيفي ـ تحليلي متكي بر تحليل محتوا بهره گرفته است.