تحليل گفتماني بازنمايي اشعار عامه در داستان‌هاي طنزآميز هوشنگ مرادي كرماني

يكي از نويسندگان حوزۀ كودك و نوجوان ايران، هوشنگ مرادي كرماني است كه بيش از ديگر نويسندگان به فرهنگ مردم در آثارش توجه آگاهانه داشته است. وي در بيشتر آثارش از انواع ادبيات عامه ازجمله اشعار عامه بهره گرفته است؛ به‌گونه‌اي كه كاربرد اشعار عامه و طنز از ويژگي‌هاي مهم سبك اين نويسنده است و بازتاب اين اشعار در هر كدام از داستان‌هاي طنزآميز وي نيز به‌گونه‌اي خاص است؛ با توجه به اين امر در پژوهش حاضر بازنمايي اشعار عامه در شش اثر داستاني طنزآميز هوشنگ مرادي كرماني برمبناي نظريۀ تحليل گفتماني ون ليوون كانون توجه بوده و از روش توصيفي ـ تحليلي براي بررسي و تحليل استفاده‌ شده است. ديدگاه ون ليوون برپايۀ بررسي كنشگران اجتماعي شكل ‌گرفته است. وي مؤلفه‌هاي مختلفي را براي بررسي اين كنشگران ارائه مي‌دهد. در اين جستار با توجه مؤلفه‌هاي حذف و ذكر مشخص شد كنشگران اصلي اشعار عامه در آثار داستاني طنز هوشنگ مرادي كرماني، معمولاً ذكر مي‌شوند و در بيشتر موارد روستاييان كنشگر فعال هستند و افرادي با اصالت شهري بيشتر نقش پذيرنده و منفعل را دارند. همچنين كودكان و نوجوانان نيز معمولاً در نقش پذيرنده و منفعل ظاهر مي‌شوند. زنان در برخي موارد نقش منفعل و در برخي موارد نقش فعال را بر دوش مي‌كشند. مؤلفۀ تشخص‌زدايي و تشخص‌بخشي و تعيين ماهيت نيز در بازنمايي كنشگران اشعار عامه ديده مي‌شود كه تأكيد نويسنده بر نقش روستاييان در حفظ اشعار عامه را نشان مي‌دهد.