بررسي تاثير فضاي سرمايه گذاري بر صنعت گردشگري خاورميانه با رهيافت اقتصاد سنجي فضايي

بدون شك امروزه صنعت گردشگري به عنوان يكي از مهمترين بخشهاي اقتصاد جهاني، رشد سريعي در توسعه اقتصادي جهان داشته كه نتيجه آن افزايش نرخ رشد سالانه در توليد ناخالص ملي در سطح جهان، صادرات، تجارت جهاني و خدمات بوده است. نكته‌اي كه مي‌تواند باعث تداوم اين صنعت گردد فضاي مناسب سرمايه‌گذاري است. فضاي سرمايه گذاري تحت تأثير مجموعه‌اي از عوامل مرتبط با قانون‌گذاري، نظارتي، سازماني، اقتصادي، اجتماعي، سياسي و ديگر عوامل تعيين كننده شرايط فعاليت سرمايه‌گذاري در يك كشور، منطقه يا شهر مشخص مي‌گردد. بر همين اساس در اين مطالعه به تاثيرپذيري درآمد گردشگري از فضاي سرمايه‌گذاري در كشورهاي منتخب خاورميانه پرداخته مي‌شود. تجزيه و تحليل دادهها با استفاده از مدل دوربين فضايي پانل در بازه زماني 2016-2006 براي 15 كشور منتخب منطقه خاورميانه انجام شده است. نتايج برآورد مدل دوربين فضايي نشان داد كه در بين كشورهاي خاورميانه رابطه فضايي معناداري وجود دارد كه نشان‌دهنده اين موضوع است كه بخشي از درآمد گردشگري در كشورهاي خاورميانه به واسطه اثر فاصله يا مجاورت بوده است و همچنين در اين راستا، پيشنهاد مي‌شود كه در تخمين مدل‌هاي اقتصادسنجي، ارتباط فضايي بين مشاهدات در نظر گرفته شود زيرا در صورت عدم لحاظ كردن آن در مدل، نتايج تورش‌داري حاصل شده كه قابل اعتماد نيستند.

Undoubtedly, today the tourism industry is one of the most important sectors of the global economy that has been growing rapidly in world economic development. The result of this rapid growth has been the increase in annual growth rates in world GDP, exports, world trade, and services. The appropriate investment climate can sustain this industry. The investment climate is influenced by a set of factors related to legislative, regulatory, organizational, economic, social, political and other factors that determine the conditions of investment activity in a country, region or city. Therefore, this study examines the impact of tourism income on the investment climate in selected countries of the Middle East. Data were analyzed using the spatial Durbin panel model over the period 2016–2006 for 15 selected countries in the Middle East. The results showed that there is a significant spatial relationship among Middle Eastern countries. In other words, part of tourism revenue in the Middle East has been due to distance or proximity effects. Therefore, it is suggested to consider spatial correlations between observations in estimating econometric models because if they are not included in the model, the results of biasing are unreliable.