رويكردها و روش‌هاي ياددهي و يادگيري در دانشگاه‌هاي نسل چهارم از منظر اعضاي هيات علمي: مطالعه موردي كيفي

Approaches and Methods of Teaching and Learning in Fourth Generation Universities from the Perspective of Faculty Members: A Qualitative Case Study

دانشگاه نسل چهارم الگوي حرفه‌اي نويني را براي نهاد آموزش عالي تعريف مي‌كند كه براي توسعه محلي و منطقه‌اي فرصت‌سازي مي‌كند. از نگاه بيشتر متخصصان آموزشي روش­هاي ياددهي و يادگيري مهم­ترين منبع كاربست شاخص­هاي دانشگاه نسل چهارم و پرورش دانش‌آموختگاني خلاق است. درواقع پياده‌سازي شاخص­ هاي دانشگاه نسل چهارم در روش‌هاي ياددهي يادگيري باعث بهبود مستمر كيفيت برنامه­ درسي دانشگاه نسل چهارم مي­ شود. بر اين اساس، پژوهش حاضر با هدف شناسايي رويكردها و روش‌هاي ياددهي و يادگيري در دانشگاه‌هاي نسل چهارم از منظر اعضاي هيات علمي انجام شده است. روش پژوهش حاضر كيفي از نوع مطالعه موردي كيفي بوده است. مشاركت‌كنندگان پژوهش، اعضاي هيئت علمي دانشگاه­ها بودند كه با استفاده از روش نمونه­ گيري هدفمند از نوع گلوله برفي انتخاب شدند؛ بدين منظور با رعايت اصل اشباع­ شدگي با 20 نفر از متخصصان و اعضاي هيئت‌علمي دانشگاه‌هاي كشور كه در حوزه برنامه درسي و دانشگاه‌هاي نسل چهارم اهل نظر هستند، مصاحبه نيمه ساختاريافته به عمل آمد. روايي داده­ها با استفاده از چهار معيار قابل قبول بودن، انتقال­ پذيري، قابليت اطمينان و تاييدپذيري و پايايي آن با استفاده از روش مستندسازي انجام گرفت. مصاحبه­ها، پس از پياده شدن، به‌صورت تحليل مضمون كيفي تجزيه ‌و تحليل شدند. بر طبق يافته­ ها مهم­ترين نشانگرهاي روش‌هاي ياددهي يادگيري برنامه­ هاي درسي دانشگاه‌هاي نسل چهارم عبارتند از: كاربست رويكرد آموزش مبتني بر عمل، تسهيل فرصت‌هاي يادگيري شبيه­ سازي شده، توجه به روش‌هاي يادگيري مشاركتي، رويكرد آموزشي مبتني بر آموزش همتايان، روش­هاي يادگيري مبتني بر يادگيري اكتشافي، يادگيري خودهدايت شده و خودراهبر، كاربست روش­هاي نوين تدريس مانند تلفيق فناوري اطلاعات و فناوري اطلاعات و ارتباطات در تدوين روش‌هاي ياددهي يادگيري برنامه‌هاي درسي. نتايج پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه مؤسسات آموزش عالي كشور با تغيير رويكرد خود به نسل چهارم دانشگاه و با تربيت سرمايه انساني اثربخش و كارآمد مبتني بر نيازهاي محلي و منطقه‌اي به ايجاد جامعه بهتر كمك شاياني خواهند نمود.

The fourth generation university defines a new career model for the higher education institution, which creates opportunities for local and regional development. From the point of view of most educational experts, teaching and learning methods are the most important sources of using the indicators of the fourth generation university and cultivating creative graduates. In fact, the implementation of the fourth generation university indicators in the teaching-learning methods continuously improves the quality of the fourth generation university curriculum. This present study was conducted to answer the following question: What are the indicators of teaching and learning methods of the fourth generation university curriculum? This was a qualitative case study whose participants were 20 faculty members of the universities in Iran, who were expert in the field of curriculum design and fourth generation universities. They were selected through snowball sampling method and their number was determined, in accordance with the principle of saturation, after a semi-structured interview. The interviews were then analyzed through qualitative content analysis. Data validity was assessed using the four criteria of acceptability, transferability, reliability and verification and its reliability was assessed using the documentation method. Findings suggest that the most important indicators of teaching methods in the curricula of fourth generation universities are: application of action-based learning approach, facilitating simulated learning opportunities, attention to participatory learning methods, and educational approach based on peer education, as well as exploratory and self-directed learning methods. The results corroborate the application of new teaching methods such as the integration of information and communication technology in the development of teaching methods for learning curricula. The findings also imply that the Institute of Higher Education, by changing its approach to the fourth generation university, can offer effective and efficient human capital training based on local and regional needs to create a better society.