تحليل انتقادي مباني و قواعد ضبط‌المصاحف در جهان اسلام (بررسي موردي: علامت ‌سكون)

علامت‌گذاري نص قرآن كريم در آغاز با نقطه‌گذاري حروف و كلمات شروع و موجب ايجاد چالشي جدي بر سر التزام و يا عدم التزام ضبط علامات مصاحف در ميان عالمان در ادوار مختلف گرديد. در اين ميان ضبط علامت سكون از مهم‌ترين چالش‌هاي مربوط به اين مبحث بود. اگرچه ابوالاسود، براي حرف ساكن علامتي تعيين نكرد؛ اما نياز به وجود اين علامت در روان‌خواني متن قرآن كريم موجب شد تا انديشمندان ادوار بعد، دست به ابداع اين علامت بزنند. ازاين‌رو علامت سكون در اعصار مختلف داراي شكل‌هاي متفاوت است. البته ضبط علامت سكون در ابتدا به‌صورت ساده و بدون قاعده انجام مي‌گرفت؛ اما با مرور زمان و با به وجود آمدن شيوه‌هاي مختلف ضبط علامات در مراكز مختلف دو قطب جهان اسلام؛ يعني مشارقه و مغاربه، براي ضبط اين علامت نيز قواعدي تدوين شد. مقاله پيش‌رو به روش تحليلي ـ كتابخانه‌اي، ضمن بيان روند شكل‌گيري انواع شكل‌السكون در ادوار مختلف، به بررسي شيوه ضبط علامت سكون قرآن كريم در جهان اسلام پرداخته است كه درنهايت با بررسي چهار گونه ضبط‌السكون در ادوار و اماكن مختلف روشن گرديد: علامت سكون در طول تاريخ داراي شكلي ثابت نبوده است؛ دوم: اين علامت در بدو ابداع داراي قاعده‌اي خاص نبوده و با مرور زمان، قاعده‌مند گرديده است؛ اين قاعده‌مندي برحسب خوانش و علم تجويد شكل گرفته كه مطابق با ديدگاه طيف تسامح‌گرايانه ضبط ‌السكون صورت پذيرفته است.