بررسي نظريه اصل عدم تعارض قرائات

اختلاف قرائات واقعيت موجود در علوم قرآني و نقش‌آفرين در برداشت هاي تفسيري و فقهي است. با توجه به اينكه در برخي از موارد، اختلاف قرائات افزون بر تفاوت در لفظ، سبب تعارض در محتواي قرآن كريم مي شود، عالمان شيعه با استناد به روايات نزول قرآن بر احرف متفاوت را نفي و نزول قرآن تنها بر يك حرف را پذيرفته اند، ولي عالمان اهل سنت با تأكيد بر اصل عدم تعارض قرائات، بر اين باورند كه اختلاف قرائات از باب تنوع و تعدد است، نه تعارض و تناقض؛ و اين ادعا را به‌عنوان اصل، حاكم بر قرائات به‌عنوان احتمالات متفاوت نص قرآن كريم مي دانند. چنانكه در علم اصول، اصل سببي بر اصل مسببي تقدم دارد، اصل عدم تعارض قرائات بر هر دليل مخالفي تقدم دارد. ازاين‌رو درصورتي‌كه قرائات در موارد خاصي به ظاهر تعارض داشتند، بايد آن تعارض توجيه شود. اين مقاله با روش كتاب خانه اي و تحليل داده ها به بررسي اين ادعا پرداخته و به اين نتيجه رسيده است كه ادعاي عدم تعارض قرائات ناتمام است و تعارض محتوايي در برخي از قرائات ثابت و غيرقابل‌توجيه است و انسان در مقام عمل بايد به يكي از قرائات ملتزم باشد.