سنجش پايداري توسعه‌ شهر تبريز با روش جاي پاي اكولوژيكي

شهرها پس از انقلاب صنعتي به سرعت رشد يافتند و اين رشد و توسعه، پيامدهاي بسياري با خود به همراه داشت. عمده‌ي آثار اين پيامدها بر محيط‌زيست و كيفيت زندگي مردم اين جوامع وارد شده است. يكي از روش هاي ارزيابي ميزان ارتباط انسان با طبيعت روش جاي پاي اكولوژيك است. اين روش، كيفيت نيازهاي يك گروه انساني را كه با مقدار مشخصي از سطح زمين و آب، به توليد منابع مصرفي و دفع مواد زائد حاصل از زندگي خود اقدام مي‌كند، اندازه‌گيري مي‌نمايد. اين پژوهش با روش توصيفي – تحليلي به بررسي جاي پاي اكولوژيكي شهر تبريز مي پردازد و تلاش مي‌كند به اين پرسش پاسخ دهد: آيا فضاي بوم شناسي شهر تبريز توان حمايت و برآوردن نيازهاي اساسي جمعيت شهر را دارد؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه جاي پاي اكولوژيكي شهر تبريز در گروه‌هاي مصرفي مواد غذايي، حمل ونقل، گرمايش گازهاي طبيعي، آب، برق و زمين مورد نياز براي دفع مواد زائد 3.30 هكتار بوده است. اين امر بيانگر اين است كه شهر تبريز براي برآوردن نيازهاي زيستي و پايداري خويش متّكي به منطقه‌اي فراتر از استان آذربايجان شرقي است. نگاهي به ميزان مواد مصرفي شهر تبريز، نشان مي‌دهد كه سهم مواد غذايي با 2.73 هكتار، بيشترين سهم را در بين ساير موارد دارد. كمترين ميزان مربوط به زمين مورد نياز براي دفع زباله 0.07 متر مربع به ازاي هر نفر بوده است. از آنجايي كه ظرفيت زيستي ايران 0.8 هكتار است. جاي پاي اكولوژيكي 3.30 هكتاري شهر تبريز بدان معناست كه 4.125 برابر بيش از سهم خود، از ظرفيت زيستي قابل تحمل كشور را به خود اختصاص داده است.