پهنه بندي خطر سيلاب شهري در منطقۀ 9 شهرداري مشهد

زمينه و هدف: شهر، دستاورد تمدن بشري، همواره با مخاطرات بسياري روبه‌رو بوده و زندگي ساكنان را تحت تاثير قرار داده است كه گاه خودِ انسان و توسعه‌ شهرها بر شدت مخاطرات افزوده است. سيلاب‌هاي شهري از مهم‌ترين مخاطراتي است كه علل و عوامل انساني و محيطي متعددي موجب بروز آن ميشود. هدف از اين تحقيق تهيه نقشه‌هاي خطر‌پذيري سيلاب در منطقه 9 شهرداري مشهد است تا بتوان براساس آن بخشي از مراحل پيش‌گيري و آمادگي يا تركيب اين دو را قبل از وقع بحران سيلاب در محيط‌هاي شهري اجرا نمود. روش: در اين تحقيق شش عامل: فاصله از مسيل، ارتفاع، تراكم جمعيتي، شيب، جهت شيب و كاربري اراضي به عنوان عوامل موثر در نظر گرفته شده‌اند كه براساس متدAHP در نرم افزار Expert choice وزن دهي شده و در محيط نرم افزار Arc GIS طبقه‌بندي و با استفاده از توابع مختلف مانند Euclidean Distance لايه‌هاي مورد نظر تهيه شده است. نقشه خطر پذيري نهايي با استفاده از ضرب لايه‌هاي نرمال سازي شده وزني Reclassify در تابع Raster calculator بدست آمده است. يافته‌ها: طبق آن‌چه از نتايج تحقيق به دست آمد، شش عامل در نظر گفته شده فاصله از ارتفاع، مسيل، تراكم جمعيتي، شيب، جهت شيب، كاربري اراضي موثر بر خطر سيلاب شهري هستند. هم‌چنين بر اساس محاسبات 74% از مساحت منطقه در محدوده با خطر كم و خيلي كم قرار دارد و 26 % نيز در پهنه خطر متوسط تا خيلي زياد واقع شده است. نتيجه‌گيري: توزيع جغرافيايي خطر سيلاب بيشتر در جنوب و جنوب غرب منطقه9 است، كه بافت فرسوده و حاشيه نشين اين منطقه نيز در پهنه با خطر متوسط رو به بالا واقع شده است. مديران شهري در حوزه‌‌هاي مربوطه بايد با راه‌كارهاي مديريتي مناسب در بخش‌هاي با ضريب خطر بالاي منطقه، در جهت پيش‌گيري و آمادگي مراحل پيش از بحران آمادگي لازم را داشته باشند.