پايش تغييرات خطوط ساحلي در واحد ژئومورفولوژيكي مكران (چابهار تا گواتر)

سواحل مكران اهميت استراتژيكي زيادي دارد و طرح كلان توسعه آن به منظور بهره‌ برداري از پتانسيل‌هاي اين منطقه ساحلي در حال اجرا است؛ از اين رو، ارزيابي پايداري سواحل اين منطقه اهميت زيادي دارد و مي‌تواند به برنامه ‌ريزان در جهت بهره ‌برداري بهتر از اين سواحل كمك كند. هدف اين تحقيق، ارزيابي تغييرات خطوط ساحلي مكران از چابهار تا گواتر در بازه زماني 34 ساله (1989 تا 2020) است. مرز پهنه آبي در سواحل، با استفاده از داده‌ هاي ماهواره‌ اي لندست و بهره ‌گيري از شاخص NDWI استخراج شد. تغييرات كمي خطوط ساحلي نيز با استفاده از افزونه سامانه تحليل خطوط ساحلي (DSAS)، در سه واحد ژئومورفولوژيكي پادگانه هاي دريايي، سواحل ماسه اي و سدهاي ساحلي برآورد شد. نتايج نشان مي ‌دهد كه متوسط ميزان جابه ‌جايي (LRR) در همه سواحل، حاكي از پسروي خط ساحلي به ميزان 0.96 متر در سال است، ولي اين ميزان جابه جايي در هر يك از واحدهاي ژئومورفولوژيكي متفاوت است؛ به گونه ‌اي كه تغييرات خطوط ساحلي در سد هاي ساحلي 2.75، در سواحل ماسه اي 0.11 و در پادگانه‌ هاي دريايي 0.03 متر در سال است. همچنين نتايج نشان مي‌دهد كه پايداري خط ساحلي در طول دوره مورد مطالعه، در پادگانه ‌هاي دريايي بيش از ساير واحدها است و مي ‌توان گفت علت آن، مقاومت بيشتر واحدهاي مارني و ماسه ‌سنگي در برابر فرسايش نسبت به ساير واحدهاي ژئومورفولوژي است. در كنار آن، بيشترين ميزان تغييرات در سدهاي ساحلي و دهانه ورودي رودخانه ‌ها به دريا مشاهده مي ‌شود و اين تغييرات شديد، تابعي از طغيان‌هاي فصلي رودخانه ‌هاي باهو كلات، زيردان و شور، و ورود حجم زيادي از آب اين دو رودخانه به خط ساحلي و تخريب اين خط و بازسازي مجدد آن توسط امواج و جريان‌هاي موازي ساحل است. علاوه بر تأثير عوامل طبيعي، تغييرات خطوط ساحلي در هر يك از واحدهاي ژئومورفولوژيكي تابعي از فعاليت‌هاي گستره انساني در اين منطقه است. برآوردهاي تغييرات خطوط ساحلي در ده و بيست سال آتي در مجاورت برخي از سازه‌ هاي ساحلي، نشان دهنده فرسايش و رسوب گذاري بيش از روند طبيعي است و اين امر در آينده مي‌تواند در بهره ‌برداري از اين سازه‌ها تأثير منفي بر جاي بگذارد.