تحليل مضمون توانمندسازي شهروندان در پرتو اسناد بالادستي نظام اداري ايران

امروزه دولت‌ها به تنهايي نمي‌توانند جهت اداره مؤثر امور جامعه، نقش‌آفريني نمايند و در اين راستا نقش شهروندان به عنوان بازيگران اصلي در عرصه امور سياسي و اداري جوامع بسيار حائز اهميت است و چنين نقش بارزي براي شهروندان نيازمند توانمندسازي آنان است تا از اين طريق ارزش‌هاي نويني همچون مشاركت شهروندان در سياستگذاري‌ها و تصميم‌گيري‌ها در سطح جوامع ملي و محلي نهادينه گردد. بنابراين، هدف اصلي پژوهش حاضر تبيين مضامين اصلي و سازمان‌دهنده توانمندسازي شهروندان مي‌باشد. بدين‌منظور مضامين اوليه توانمندسازي شهروندان از متن اسناد بالادستي نظام اداري ايران شامل قانون اساسي، منشور حقوق شهروندي، قانون مديريت خدمات كشوري و قانون برنامه‌هاي چهارم، پنجم و ششم توسعه كشور مورد احصاء قرار گرفت و سپس با حذف موارد تكراري و ادغام موارد مشابه، هر يك از مضامين اصلي تبيين شدند و سپس مضامين اصلي به يك مضمون سازمان‌دهنده تخصيص يافتند. با توجه به مسئله فراروي پژوهش حاضر از راهبرد تحليل مضمون استفاده گرديد و از آنجايي كه در پژوهش حاضر در صدد كشف مضامين توانمندسازي شهروندان بوده‌ايم، هدف پژوهش اكتشافي است و شيوه گردآوري داده‌ها از طريق مطالعه و بررسي اسناد مي‌باشد. با توجه به تحليل داده‌ها، تعداد 154 كد اوليه، 38 مضمون اصلي و هشت مضمون سازمان‌دهنده تشكيل گرديد و يافته‌هاي پژوهش نيز در قالب يك الگوي مفهومي كه بيانگر ارتباط شبكه‌اي انواع مضامين با يكديگر است، ارائه گرديد. نتايج بيانگر آن است كه توانمندسازي شهروندان داراي ابعاد چندگانه بوده و جهت بهسازي و افزايش مشاركت شهروندان در اداره امور عمومي بايد اين ابعاد چندگانه در سياستگذاري‌هاي اقتصادي، اجتماعي، حقوقي، سياسي، محيطي، فرهنگي و اداري موررد توجه سياستگذاران و مديران دولتي قرار گيرد.