فرايند حذف همخوان /ʁ/ در زبان تركي ‌آذربايجاني بر پايه نظريه بهينگي

در مقاله حاضر فرايند آوايي حذف همخوان /ʁ/ در گويش تبريزي رايج در مناطق مركزي تبريز، در محيط هاي واجي مختلف و در چارچوب نظريه بهينگي رويكرد موازي بررسي مي‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر فهم اين نكته است كه اين همخوان در كدام شرايط واجي حذف مي شود. تعيين محدوديت هاي حاكم بر  فرايند حذف از رهگذر بررسي تعامل بين محدوديت هاي نقض پذير جهاني و رتبه بندي آن ها از ديگر اهداف نگارندگان اين مقاله است. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي و ميداني انجام مي‌شود. بررسي و تحليل داده هايي كه براساس جايگاه حذف همخوان /ʁ/ طبقه‌بندي شده‌اند، بيانگر آن است كه همخوان /ʁ/ در مرز بين دو هجا – در جايگاه پايانه هجاي اول و در جايگاه آغازه هجاي دوم همواره حذف مي شود. البته لازم به ذكر است كه اين همخوان در آغازه واژه تظاهر ندارد و از پايانه واژه نيز حذف نمي شود. در هر دو جايگاه فوق، محدوديت هاي نشانداري MAXʁ≠ و *ʁ فعال هستند و در رتبه بالاتري نسبت به محدوديت پايايي  MAXIOقرار دارند. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهند كه در هر دو جايگاه، متعاقب فرايند حذف همخوان /ʁ/كشش جبراني، حذف و تغيير در ساختار هجا روي مي دهد. همچنين براساس يافته‌ها، محدوديت هاي معرفي‌شده با رتبه بندي ثابت به راحتي از عهده تبيين حذف اين همخوان در  هر دو جايگاه مذكور و عدم حذف آن از جايگاه پايان واژه برمي آيند.