ارزيابي ژنتيكي پارامترهاي منحني شيردهي و برآورد اثر هم‌خوني بر آن‌ها درگاوهاي هلشتاين ايران

هدف از اين مطالعه، برآورد پارامترهاي ژنتيكي صفات منحني شيردهي (توليد اوليه، نرخ رسيدن به اوج توليد، پارامتر مرتبط با حداكثر توليد، تغييرات شيب منحني بعد از رسيدن به اوج توليد، زمان رسيدن به اوج توليد، مقدار توليد در اوج، تداوم شيردهي) برازش داده شده توسط تابع روك و تأثير هم‌خوني بر اين پارامترها براي گاوهاي هلشتاين ايران بود. بدين منظور از ركوردهاي روزآزمون توليد شير مربوط به سه دورۀ شيردهي اول كه بين سال‌هاي 1362 تا 1396 توسط مركز اصلاح نژاد دام كشور جمع‌آوري شده بود، استفاده گرديد. پارامترهاي تابع روك براي همه حيوانات محاسبه شد و از روي پارامترهاي منحني، زمان و مقدار توليد در اوج و تداوم شيردهي محاسبه گرديد. برآورد مؤلفه‌هاي واريانس و پارامترهاي ژنتيكي صفات با استفاده از تجزيه و تحليل تك صفتي و دوصفتي توسط روش نمونه‌گيري گيبس با استفاده از نرم افزار Gibbs3f90 انجام شد. اثر هم‌خوني روي بيشتر صفات منحني به خصوص صفاتي كه وراثت‌پذيري بالاتري داشتند، منفي بود و همچنين سبب افت تداوم توليد شير شد. دامنۀ وراثت‌پذيري صفات مزبور از 0/0003 تا 0/086 متغير بوده و بيشترين ميزان وراثت‌پذيري مربوط به صفات تداوم شيردهي (0/086) در شكم دوم زايش و مقدار توليد در اوج شيردهي (0/067) در شكم سوم زايش بود. به طور كلي، پارامترهاي منحني شيردهي وراثت‌پذيري پاييني داشتند؛ بنابراين انتخاب ژنتيكي براي اين صفات در كوتاه مدت نتايج مطلوبي را نشان نخواهد داد و تغيير در شرايط محيطي و مديريتي براي بهبود اين صفات تأثيرگذارتر خواهد بود. دامنه همبستگي‌هاي ژنتيكي بين پارامترهاي منحني براي سه دوره شيردهي به ترتيب۰/۰۱۸- تا۰/۹۳۹، 0/491- تا ۰/۹۸۸ و 0/437تا 0/964 برآورد گرديد. با توجه به همبستگي مثبت صفت تداوم شيردهي با پارامتر مرتبط با حداكثر توليد (c) و ميزان توليد در اوج شيردهي (pm) و همبستگي منفي آن با تغييرات شيب منحني بعد از رسيدن به اوج (d)، بهبود در تداوم شير دهي مي تواند باعث تغيير غير مستقيم اين صفات گردد.