كمان ماه؛ بازكاوي يكي از ابيات مثنوي مولوي « از قزح در پيش مه بستي كمر زآن همي رنجي ز انشق القمر»

«قوس قزح» از زبان و فرهنگ عرب جايگزين آزفنداك و تيراژه در زبان فارسي شد و در معناي رنگين كمان به كار رفت، اين تركيب در طول زمان با اسطوره ها و باورهاي عاميانه و مذهبي پيوند خورد و نويسندگان و شاعران عرب زبان و ايراني آن را در آثارشان به كار بردند. يكي از اين نويسندگان مولاناي رومي است كه در مثنوي معنوي از آن بهره برده است. مثنوي معنوي متني است عميق كه مولانا با وسعت ديد و علم فراگير آن را خلق كرده است؛ ابياتي در مثنوي آورده شده اند كه هرچند به ظاهر، دريافتي ساده دارند؛ اما براي درك درست معناي مورد نظر و به بيراهه نرفتن، همچنين دست يافتن به شيوه تصويرسازي و ايجاد شگردهاي هنري آن نياز به بررسي جامع به همراه اطلاع از مناسبات علمي و تجربي زمان نويسنده ضروري مي نمايد. اين پژوهش بر آن است ضمن بررسي پيشينه لغوي و باورهاي اساطيري، تاريخي و مذهبي منسوب به «قوس قزح»، يكي از ابيات مثنوي مولوي « از قزح در پيش مه بستي كمر زآن همي رنجي ز انشق القمر» را بازخواني كند و ابهاماتي را كه در اين بيت در اين زمينه مطرح است؛ با ديدگاه انتقادي و نقد شرح شارحان مثنوي بررسي و تحليل نموده و معناي صحيح بيت مورد نظر به همراه ساختارهاي زيبايي شناسانه آن را ارائه نمايد.