تصويرپردازي معشوق در ليلي و مجنون نظامي و جامي بر اساس تصوير مجازي و زباني

ليلي و مجنون جامي از  معروفترين نظيره هاي ليلي و مجنون نظامي است. پژوهش حاضر كه به شيوۀ تحليل محتوا صورت گرفته، درصدد يافتن وجوه اشتراك و اختلاف تصوير زباني و مجازي از معشوق در دو اثر است. براساس يافته ها آشكار شد كه تصوير معشوق در هر دو منظومه در به كارگيري تصاوير مجازي و آرايه هاي بلاغي از جمله تشبيه و استعاره اغلب مشابه است. هر دو شاعر در تشبيه و استعاره، بيش از همه، شكل و رنگ و اندازه را كه بر دريافت بينايي استوار است، اساس قرار داده­اند، اما جامي به تشبيهاتي كه براساس بويايي شكل گرفته، توجه بيشتري دارد. دو شاعر در به­كارگيري نوع تصوير، تفاوت­هاي آشكاري با هم دارند. نظامي بيشتر دلبستۀ ارائۀ «تصوير مجازي» از معشوق است، ولي جامي علاوه بر آنكه اغلب از اين تصاوير تقليد مي كند، از «تصوير زباني» بيشتر و متفاوت تري در پردازش معشوق استفاده مي كند. نظامي با برجسته كردن تصاوير مجازي و با گسترش حوزۀ آن با به كارگيري دانش هايي چون پزشكي، قرآن، باور عاميانه و اصطلاحات بازي، به مبالغه در تصوير روي آورده بنابراين، به وجهۀ خيالين و رمانتيكي اثرش مي افزايد. لكن جامي به مدد تصاوير زباني متفاوت، به وجهۀ رئاليستي منظومۀ خود اضافه مي كند.