عنصر رواني بزۀ قاچاق كالا و ارز

امروزه در پرتو تحولات حقوق كيفري، عنصر رواني به‌عنوان يكي از عناصر جرم در كنار عنصر مادي پذيرفته شده است. ليكن قانون‌گذار عموماً در تبيين عناصر جرم اهتمام لازم را در بيان دقيق عنصر رواني جرايم ندارد و اين امر گاه سبب بروز ديدگاه‌هاي متعارض در خصوص عنصر رواني جرايم مي‌شود و اين موضوع در خصوص بزۀ قاچاق كالا و ارز نيز صادق است. با توجه به تعريف قانوني اين بزه و مصاديق متعدد مصرح آن در قوانين مختلف، در زمينۀ عنصر رواني موردنياز براي تحقق اين بزه در بين حقوق‌دانان و بعضاً رويۀ قضايي، اختلاف نظرهاي جدي ايجاد شده است. بر اين اساس، برخي قائل به عمدي بودن و در مقابل برخي قائل به مادي صرف بودن اين بزه هستند. در اين مقاله ضمن تبيين دلايل ديدگاه‌هاي يادشده، در نهايت به نحو مستدل ديدگاه مختار نگارنده مبني بر عمدي بودن بزۀ قاچاق كالا و ارز تشريح شده است. اصل عمدي بودن بزه، اصل استثنايي بودن بزه با مسئوليت مطلق، اصل برائت، اصل تفسير به نفع متهم، اصل تناسب بين بزه و مجازات، و وحدت ملاك از موارد مصرح عنصر رواني در قانون و ... همگي بر عمدي بودن بزۀ قاچاق كالا و ارز دلالت دارند، ليكن گاه رويكرد سياست كيفري تقنيني و قضايي بر نوعي تسامح در احراز عناصر عمد دلالت دارد كه اين امر ريشه در صدق عنوان بزۀ اقتصادي بر جرايم و تخلفات قاچاق كالا و ارز دارد.