ارائه مدلي جهت خلق ظرفيت‌هاي نوآوري در مديريت دانشگاهي ايران

هدف: تربيت نيروي انساني متخصص براي سال‌هاي آينده، انجام تحقيقات براي مشكلات، نوآوري و خلاقيت براي حل مسائل، ايفاي نقش پيشتاز در امور علمي و فرهنگي، ارتباط با تحولات علمي جهان و انتقال دانش علمي و فناوري به كشور از جمله ضرورت وجودي دانشگاه است. در اين راستا ايجاد منابع مالي و توامندي علمي ضرورتي انكارناپذير است. براي تحقق اين مهم داشتن مدلي راهبردي ضروري است لذا پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلي براي خلق ظرفيت‌هاي نوآوري در مديريت دانشگاهي ايران صورت گرفته است.مواد و روش‌ها: پژوهش با رويكرد آميخته (كيفي و كمي) انجام شد. روش تحقيق از نظر هدف كاربردي و از نظر ماهيت توصيفي از نوع پيمايشي بوده است. جامعه آماري پژوهش را 248 نفر از رؤسا، معاونان پژوهش و فناوري، آموزشي، هيأت علمي برجسته و متخصصان خبره آموزش عالي تشكيل داده‌اند كه با استفاده از روش نمونه‌گيري طبقه‌اي تصادفي به نسبت سهمي و استفاده از فرمول كوكران، 212 نفر انتخاب گرديده‌اند. ابزار جمع‌آوري اطلاعات پرسشنامه 106سؤالي بوده است كه روايي آن از طريق مصاحبه با 17 نفر از خبرگان آموزش عالي مورد تأييد قرار گرفت. پايايي پرسشنامه با استفاده از روش α كرونباخ برابر با 88 /0 بدست آمده است. به‌منظور تحليل داده‌ها در بخش كيفي از روش كدگذاري (برگرفته از روش نظريه داده بنياد) استفاده گرديده و در نهايت با تدوين پرسشنامه و با استفاده از روش دلفي به تعيين اعتبار پرسشنامه پرداخته شد. براي تحليل داده‌هاي كمي از آزمون‌هاي آماري كلموگروف اسميرنوف جهت تعيين نرمال بودن داده‌ها، تحليل عاملي تأييدي براي تعيين روايي ابزار و مدل معادلات ساختاري براي آزمون الگو و ... استفاده شده است.بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داده است كه «سازماندهي و ساختار سازماني»، «فرايندهاي سازماني» و «منابع و تجهيزات» به‌عنوان مؤلفه‌ها و «فرهنگ سازماني»، «مديريت سرمايه انساني»، «رهبري و مديريت استراتژيك دانش»، «آموزش و ارتقاء علمي» و «پژوهش و فناوري» عوامل مؤثر بر نوآوري شناسايي شده‌اند. بر اين اساس دانشگاه‌ها جهت هم راستا شدن با تغييرات جهاني، ضروري است تا به‌عنوان مرجع علمي، آموزشي و پژوهشي آمادگي لازم را در حوزه رهبري و آموزش كسب نمايند. به علاوه تربيت و رشد حرفه‌اي راهبران سيستم (اعضاي هيأت علمي)، طراحي مجدد فرايندهاي دانشگاه، فراهم‌سازي بستر و زمينه سخت‌افزاري و نرم‌افزاري، هموار نمودن چالش‌هاي مديريتي از طريق توانمندسازي مديران، تبيين ساز و كارهاي عملياتي جهت توسعه و بهبود شرايط، تشكيل و فعال‌سازي كميته ستادي در دانشگاه براي آغاز، هدايت، پشتيباني و استمرار نوآوري، بهره‌برداري از كليه امكانات دانشگاه به‌ويژه اعضاء هيأت علمي جهت توسعه فرهنگ نوآوري، در نظر گرفتن اعتبارات و بودجه مجزا براي اجراي فعاليت‌هاي نوآوري، فراهم نمودن زمينه استقلال بيشتر مديريت واحدهاي دانشگاهي جهت پياده‌سازي ايده‌ها و فروش توليدات علمي جهت تقويت بنيه مالي دانشگاه اهم اقداماتي است كه مديران دانشگاه‌ها مي‌بايست بي‌وقفه به آن پرداخته تا در راستاي توسعه پايدار گام بردارند.