واكاوي وضعيت راهيابي دانش‌آموختگان تكنولوژي آموزشي به بازار كار و تعيين عوامل مؤثر بر آن

هدف: پيشرفت جوامع بالاخص كشورهاي درحال توسعه تا حد زيادي در گرو گسترش نهادهاي دانشگاهي است. هم‌چنين يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي نهادهاي آموزشي، درهم‌تنيدگي ساختارهاي آموزش و اشتغال است. در واقع هر آموزشي بايد بازدهي يا توجيه اقتصادي داشته باشد كه عالي‌ترين نوع آن ايجاد اشتغال متناسب با فراگير است. بر اين اساس پژوهش حاضر به بررسي وضعيت راهيابي دانشجويان و فارغ‌التحصيلان كارشناسي ارشد و دكتري رشته تكنولوژي آموزشي به بازار كار و عوامل مؤثر بر آن از نظر متخصصان پرداخته است.مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر از روش توصيفي–پيمايشي استفاده شده و شامل دو مرحله است. در ابتدا جهت شناسايي عوامل مؤثر در راهيابي دانش‌آموختگان تكنولوژي آموزشي به بازار كار مصاحبه نيمه‌ساختار انجام گرفت؛ در مرحله دوم براساس عوامل شناسايي شده پرسشنامه‌اي تدوين گرديد و براي نظرسنجي از دانشجويان و فارغ‌التحصيلان مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري در اين زمينه استفاده شد. نمونه آماري در مرحله اول، 24 نفر از اساتيد و متخصصان رشته تكنولوژي آموزشي بود كه با روش هدفمند از نوع متجانس انتخاب شدند و در مرحله دوم، 192 نفر از دانشجويان و فارغ‌التحصيلان مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري رشته تكنولوژي آموزشي در ايران با روش نمونه‌گيري در دسترس پرسشنامه را تكميل كردند. اعتبار عوامل شناسايي شده در مصاحبه قبل از توزيع در جامعه آماري براي 3 نفر از اساتيد رشته تكنولوژي آموزشي ارسال شد و نظرات و پيشنهادات ايشان اعمال گرديد سپس پرسشنامه نهايي تدوين شد؛ روايي پرسشنامه، به روش داوري تخصصي صاحب‌نظران رشته تكنولوژي آموزشي و اعمال نظرات و اصلاحات ايشان انجام پذيرفت. پايايي نيز براساس آلفاي كرونباخ معادل74/0 محاسبه شد. تحليل داده‌ها در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام گرفت. براي تحليل داده‌ها از شاخص‌هاي آمار توصيفي فراواني، ميانگين و انحراف معيار و براي تعيين تفاوت بين هر يك از گروه‌هاي عوامل مؤثر در اشتغال از آزمون t تك نمونه اي و آزمون فريدمن استفاده شد.بحث و نتيجه‌گيري: در مرحله اول پژوهش طبق نظر متخصصان 22 عامل مؤثر در اشتغال دانش آموختگان رشته شناسايي شد. اين عوامل براساس قرابت در چهار حيطه، 1. عوامل مرتبط با رشته، 2. عوامل مرتبط با دانشجويان و فارغ‌التحصيلان، 3. عوامل مرتبط با اساتيد رشته،  و4. عوامل مرتبط با جامعه و مسئولان كشور دسته‌بندي شد. طبق نتايج مرحله دوم پژوهش تمام عوامل شناسايي شده به وسيله متخصصان رشته تكنولوژي آموزشي در جذب دانش آموختگان به بازار كار تأثيرگذار هستند. با اين حال عوامل آگاهي و بروز بودن دانش اساتيد رشته تكنولوژي آموزشي، وجود اساتيد تخصصي رشته تكنولوژي آموزشي در اكثر دانشگاه‌هاي كشور و تدوين سرفصل هاي دروس دانشگاه مبتني بر نياز بازار كار بيشترين ميانگين و عوامل سطح توقع بالاي دانشجويان از ماهيت رشته، داشتن دانش بازاريابي، فعاليت انجمن هاي علمي و شناخت كافي از موقعيت و جايگاه هاي اجتماعي مرتبط با رشته تحصيلي كمترين ميانگين را داشته است.