زمان-وجه-نمود در گويش كردي خزلي

هدف نوشتار پيش رو توصيف، تبيين و بررسي نظام زمان، وجه و نمود در گويش خزلي از خانواده‌ كردي جنوبي است. داده‌هاي پژوهش از بررسي فايل هاي صوتي به صورت پيكره اي، مصاحبه هاي هدايت شده و يادداشت هاي آوانويسي شده از گويشوران بومي روستاهاي بخش كارزان در استان ايلام طي سال هاي 1397 تا 1398 گردآوري شده اند. به مانند بيشتر زبان‌هاي جهان، مقوله هاي زمان، وجه و نمود در اين گونه‌ زباني نيز درهم تنيدگي و هم پوشاني ساختاري دارند؛ بنابراين، به‌مثابه‌ مقوله اي با عنوان زمان–وجه نمود بررسي شدند. تجزيه و تحليل داده ها نشان داد كه در كردي خزلي زمان دستوري آينده هيچ گونه بازنمايي صرفي ندارد و تشخيص مفهوم اين زمان تنها از راه قيدهاي زمان آينده يا موقعيت بافتي ممكن است؛ افزون بر اين، در گويش يادشده دو زمان گذشته و حال و پنج نمود تام، ناقص استمراري، ناقص غير استمراري، كامل و ناكامل و پنج وجه اخباري، اخباري تأكيدي، التزامي، امري و شرطي آرزويي بازنمايي مي شوند كه از برآيند آن ها پانزده ساخت «زمان– وجه نمود»ي به دست مي آيد. از اين پانزده ساخت، چهار ساخت در زمان حال و يازده ساخت در زمان گذشته است. تمامي پانزده مورد ساخت فاعلي مفعولي دارند.