پويايي‌شناسي سيستم دريافت ماليات از املاك و مستغلات كلان‌شهر تبريز

Modeling Dynamics System for Real Estate Income Tax in Tabriz Metropolis

اين مقاله به منظور مدل‌سازي تحقق ماليات بر درآمد املاك و مستغلات شهر تبريز و با تأكيد بر روند فرآيند وصول ماليات انجام گرفته است. بر اساس ادبيات تحقيق متغيرهاي «پرداخت ماليات»، «املاك و مستغلات»، «فرار مالياتي»، «انگيزه سرمايه‌گذاري»، «رانت و سفته‌بازي املاك» و «تبليغات در وصول ماليات» به‌عنوان متغيرهاي كليدي مؤثر در مدل مفهومي سيستم ماليات بر درآمد مستغلات و مشاغل در نظر گرفته شده‌اند. مطابق روش پويايي­شناسي سيستم‌ها، تعامل و روابط بين متغيرها بر اساس نظر خبرگان و ادبيات مسئله، توسط نمودار نقشه‌هاي حالت-جريان نشان داده شد و در نهايت توسط نرم‌افزار و نسيم (Vensim) شبيه‌سازي گرديد. نتايج نشان مي‌دهند كه تبليغات تأثير قابل توجهي بر ميزان ماليات پرداخت شده توسط مشمولين مالياتي داشته است. همچنين شفافيت مالياتي، براي مؤديان مشمول ماليات به كاهش ميزان رانت موجب شده و در نهايت موجب كاهش فرار مالياتي و وصول ماليات به موقع در بودجه برآورد شده منابع مستغلات و مشاغل واحد‌يابي شده؛ گرديده است. سناريوها نشان مي‌دهند كه كاهش نرخ ماليات در بازار مبادلات و معاملات مشاغل و در‌آمد اجاره مستغلات، شركت‌هاي بزرگ و كسب‌وكارهايي كه از پرداخت ماليات تأثير زيادي مي‌گيرند؛ باعث افزايش درآمدهاي مالياتي مي‌گردند.

The present study was conducted aiming to design a model for realization of real estate income tax in Tabriz city with due attention to the procedure of tax collection. For the complexity of the issue system dynamics was selected as the appropriate methodology for modeling. According to the mentioned methodology at first the boundary of the model was investigated. At this stage the key variables were identified including “tax payment”, “real estate”, “tax evasion”, “investment motivation”, “economic rent and speculation in properties”, and “advertisement for tax collection”. At the second stage the interaction among research variables dynamic hypothesis of the study was illustrated using subsystem, casual- loop diagrams and stock- flow map. At the third stage benefiting from related literature and expertise opinion, causality relations were defined in the form of mathematical functions and the model was simulated in Vensim software. After testing the model, applicable scenarios were assessed. The results showed that informing related affairs to tax returns had great effect on paid tax by taxable entities. Tax transparency at the face of taxpayers contributed to reduction in economic rent and tax evasion. Also, analysis of the scenarios showed that in spite of current policies, tax rate reduction through self-declaration increased and resulted in increasing tax revenues.