بررسي تأثير اقليم بر تغييرات پوسته‌هاي نمكي با استفاده از سنجش‌ازدور (مطالعه‌ي موردي: پوسته‌هاي نمكي پلاياي سبزوار)

Evaluating the Effects of Climate Change on Salt Crusts Using Remote Sensing (A Case Study of Sabzevar Playa)

در اين مطالعه، پنج سري از تصاوير سنسورهاي لندست ازجمله MSS، TM، ETM + و OLI در فواصل زماني نابرابر در دوره‌ي 42 ساله بين سال‌هاي 1973 تا 2015 به منظور بررسي تغييرات فضايي و زماني پوسته‌هاي نمكي در پلاياي سبزوار واقع در ايران مركزي، موردبررسي قرار گرفت. تصاوير ماهواره‌اي لندست و مدل رقومي ارتفاعي SRTMتهيه و مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفتند. نتايج با استفاده از مشاهدات ميداني و 8 نقطه‌ي كنترل زميني و آزمايش كاني‌شناسي پراش اشعه‌ي ايكس مورد ارزيابي مجدد قرار گرفت. بر اساس تفاوت اختلاف بين بازتاب گروه‌هاي طيفي قابل‌مشاهده و مادون قرمز نزديك (NIR)، يك روش قابل‌اطمينان به نام شاخص اختلاف استانداردشده‌ي نمك NDSI به منظور تمايز پوسته‌هاي نمكي در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه پوسته‌هاي نمك در طول دوره‌ي 42 ساله بين 15٪ تا 35٪ در تغيير بوده‌اند و اين تغييرات بر مورفولوژي پلايا تأثيرگذار بوده است. بخش‌هاي غربي و جنوبي پلايا، بيش‌ترين گسترش سطوح نمكي را در تمام تصاوير نشان داده است. آناليز كاني‌شناسي پراش اشعه‌ي ايكس نيز در اين مناطق نشان از غالب بودن كاني هاليت دارد كه خود حاكي از فرآيند رو به افزايش تبخير و كاهش آب‌هاي زيرزميني در منطقه‌ي موردمطالعه در سال‌هاي اخير است. درنهايت، رابطه‌ي معنادار مثبت بين گسترش پوسته‌هاي نمك و ميانگين دما در ماه‌هاي مرداد طي پنج دوره‌ي متوالي (R = 0.624) برآورد شد. اين نتيجه بيانگر گسترش پوسته‌هاي نمكي در دماهاي بسيار بالا در طي زمان در منطقه‌ي موردمطالعه است. واژه‌هاي كليدي:

In this study, five sequences of Landsat sensors including MSS, TM, ETM+ and OLI at unequal intervals spanning 42 years between 1973 and 2015, were analyzed to investigate the spatial and temporal variation of salt crusts in Sbzevar playa, central Iran. Landsat satellite imageries and ASTER digital elevation model were prepared, and spatial-temporal analyses were carried out in ENVI and GIS. Furthermore, results were evaluated using field observations and ground sampling. Based on reflectance differences between the visible and near-infrared (NIR) bands Normalized Differential Salinity Index (NDSI) was considered to discriminate the salt crusts. The results revealed that the salt crusts were relatively varied over a 42-year time window between 15% to 35%. The western and southern parts of playa had the most distribution of salt crusts on all imageries. The main mineral of ground samples in these parts of playa was halite indicating dominant evaporate process. Finally, a positive, meaningful relationship between salt crust’s expansion and mean temperature on August months was estimated during five temporal sequences (R=0.624). This result indicated that salt crusts could be expanded on very hot temperatures in the study area.