جاسوسي سايبري در حقوق بين‌الملل: مسئلۀ انتساب مسئوليت بين‌المللي به دولت در هاله‌اي از ابهام

Cyber Espionage in International Law: Attribution of International Responsibility to States in a State of Uncertainty

سرعت پيشرفت فناوري و ويژگي‌هاي منحصر‌به‌فرد فضاي سايبر سبب تغيير بسياري از مفاهيم سنتي حقوق بين‌الملل شده و در مواردي، شكل نگرفتن رژيم‌هاي هنجاري منسجم، تنها زمينۀ تفسير جديد از مفاهيم سنتي را فراهم كرده است. جاسوسي سايبري در حقوق بين‌الملل، در زمرۀ مفاهيم نسبتاً جديدي است كه در زمينۀ رژيم حقوقي حاكم بر آن در حقوق بين‌الملل موجود اتفاق نظري در ميان نيست. بيم و ابهام در تسري اصول و قواعد حاكم بر جاسوسي در مفهوم كلاسيك به فضاي سايبري كه اغلب قلمرو اعمال حقوق نرم است، اضافه شده و حقوق بين‌الملل حاكم بر مفهوم جديد را در هاله‌اي از ابهام قرار داده است، به‌گونه‌اي كه از يك‌سو، مشروعيت اقدامات دولت‌ها به نفوذ فراسرزميني از طريق جاسوسي، همچنان محل تأمل است و از سوي ديگر توسل دولت‌ها به ابزار و ادوات مجازي براي پيشبرد نفوذ فراسرزميني در قلمرو دولت ديگر در فضاي سايبر، بر ابهامات موجود دامن زده است. فقدان تعهدات بين‌المللي عرفي و قراردادي خاص در اين خصوص، باب اعمال اصول و قواعد عام حقوق بين‌الملل را باز مي‌كند. اين مقاله درصدد تبيين و تحليل مفهوم و قلمرو جاسوسي سايبري و مسئوليت بين‌المللي ناشي از اين اقدام از منظر دكترين، مواضع و رويه بين‌المللي دولت‌هاست تا به اين پرسش اساسي پاسخ دهد كه اصول و قواعد حاكم بر اقدامات دولت‌ها در اين زمينه چيست.

The rapid advancement of technology and the unique characteristics of cyberspace have caused change in many of international law's classic concepts, and in most cases, the lack of coherent customary regimes prepared grounds for new interpretation of classic concepts. Cyber espionage is a relatively new concept in international law, and there is no agreement on legal regime governing it. Ambiguity and fear of extending principles and rules governing espionage in traditional sense, to cyberspace, which is generally the domain of soft law practice, has put international law governing this new concept in a state of uncertainty. Therefore, on one hand, the legitimacy of extraterritorial infiltration acts of States through espionage remains controversial, and on the other hand, the use of virtual instruments by States for advancing their extraterritorial infiltration into cyberspace of other States, has fueled ambiguities. The lack of specific international customary and treaty obligations in this regard paves the way for the application of general principles and rules of international law. This article seeks to elucidate the concept and scope of cyber espionage and the international responsibility arising from it, taking into account, State practice and doctrine, to answer this fundamental question that, which principles and rules of international law govern cyber espionage.