روش‌شناسي نظام مالي مطلوب اسلامي

The Methodology of the Favorable Islamic Financial System

اقتصاد مالي رايج براساس مباني فلسفي ليبرال شكل گرفته و با حذف ارزش‌ها و اخلاق، زمينه بحران‌هاي بزرگ اقتصادي را فراهم آورده است. اين مباني هدف‌هايي را ترسيم كرده كه دانش مالي براساس آن شكل گرفته است. حاكميت اميال، تجربه‌گرايي، اصالت فرد و حرص‌طلبي از اين دسته است. اين مباني منجر به ساخت نظام مالي جداي از بخش واقعي گرديده است؛ لذا نمي‌توانيم با تغييرات روبنايي، آن را اسلامي كنيم. اين نوشتار بعد از ارزيابي اجمالي نظام مالي رايج به بررسي و نقد رويكردهاي موجود در كشف نظام اقتصادي اسلام پرداخت. در نتيجه، تكميل روش كشف شهيد صدر، به‌عنوان بهترين رويكرد با عنوان روش نظام‌ساز در كشف نظام مالي اسلام انتخاب گرديد. اين روش از مباني شروع مي‌‌كند و در چارچوب ضوابط فقهي (سطح مقبول) و اخلاقي (سطح مطلوب) به اهداف منتهي مي‌گردد. براي كشف نظام مالي اسلام، ابتدا بايد ضوابط عام و خاص آن كشف شود؛ سپس با توسعه مفهومي و تفسير روزآمد آن ضوابط به‌عنوان چارچوب نظام مالي اسلام، به پاسخ‌گويي به نيازهاي بخش واقعي پرداخت. البته استفاده از تجارب و تكنيك‌هاي عقلاني بشري، تا زماني كه منافات با معيارهاي اسلامي نداشته باشد، مانعي ندارد.

The current financial economy is based on liberal philosophical principles and eliminating values and ethics it has provided the ground for major economic crises. This economic system has certain goals on which current financial science has been set. The domination of desires, empiricism, individualism and greed are among these principles. These principles have led to the construction of a financial system separated from the real sector in which, we cannot Islamize it with superficial changes. Analyzing the current financial system, with a critical approach, this paper studies the existing approaches in discovering the economic system of Islam. As a result, the completion of the discovering method of Shahid Sadr was chosen as the best approach as a system-building method in discovering the financial system of Islam. This method starts from the basics and leads to the goals within the framework of jurisprudential criteria (acceptable level) and moral (desirable level). To discover the financial system of Islam, one must first discover its general and specific criteria, then, by conceptual development and up-to-date interpretation of those criteria as the framework of the Islamic financial system, one can provide the ground for responding to the needs of the real sector. Of course, using the human rational experiences and techniques is not an obstacle as long as it does not contradict Islamic standards.