مسئلة درد و رنج حيوانات در انديشة متكلمان مسلمان

The Issue of Animal Suffering in the Muslim Theologians Thought

واقعيت درد و رنج حيوانات در صحنة طبيعت، زمينه‌ساز شبهه‌اي ذيل مسئله «شر» شده كه ملحدان آن‌ را شاهدي بر وجود شرور گزاف مي‌دانند‌ كه با وجود خداوند، يا اوصاف او ناسازگاري دارد. حل اين ناسازگاري همواره براي خداباوران مورد توجه بوده است؛ اما متكلمان اسلامي به سبب تأكيد بر توحيد و انتساب اوصاف مطلق «علم»، «قدرت» و «خيرخواهي محض» براي خداوند با مشكل جدي‌تري مواجهند. با تفحصي كتابخانه‌اي ملاحظه‌ مي‌شود كه سير تاريخي پاسخ‌گويي به اين مسئله در عبارات متكلمان اسلامي بسيار متفاوت است. از انكار حشر حيوانات و قائل شدن به تناسخ يا بي‌اهميت خواندن سرنوشت آنها براي خداوند گرفته تا اعتقاد به حشر و اختلاف در مكلف‌ يا غيرمكلف بودن آنها، در اين مجموعه ديده مي‌شود. طبق بيان علامه طباطبائي در الميزان، به نظر مي‌رسد كه حيوانات، هرچند در سطحي ضعيف‌تر، مُدرك، مختار و مكلف‌اند و آلام آنها با عوض‌دهي در معاد و پرورش روح توجيه مي‌شود.

The reality of animal suffering in nature has raised the suspicions of evil, which atheists see it as evidence of the existence of an exaggerated evil that is incompatible with God, or His attributes. Resolving this discrepancy has always been of interest to theists, but Islamic theologians have faced a more serious problem due to their emphasis on monotheism and the consideration of absolute attributes of "Knowledge", "Power" and "Pure Benevolence" to God. Desk-research studies show that the historical course of theologians' encountering with this issue is very different. Some of these views are, denying the resurrection of animals, believing in animals' reincarnation, calling their fate insignificant to God, believing in their resurrection and disagreeing on whether they are obligated or not. According to Allame Tabatabai in Al-Mizan Comantary, it seems, on a weaker level, animals are perceptive, autonomous and obligated, and on the Day of Resurrection, they will receive a ransom and cultivation of the soul for the suffering they endure.