شهود وحدت از وراي مظاهر، با تكيه بر غزليات صائب

هستي از مبدأ واحدي سرچشمه گرفته است و وجودي واحد منشأ همۀ هستي به شمار مي‌رود. از‌آنجا‌كه وجود واحد خود را در مَجالي و تعيّنات آشكار كرده است، عارف «كل‌نگر» با نظارۀ اين كثرت‌ها به سرچشمۀ هستي كه همان منشأ واحد است، نايل مي‌شود و با چشم دل در همۀ زواياي هستي، آن مبدأ كل را مشاهده مي‌كند. آيا اين انديشه كه با ابن عربي خود را آشكار كرده است، در سبك هندي نيز مشاهده مي‌شود؟ آيا اين تفكر از صائب كه يكي از اركان سبك هندي است، دلربايي كرده است؟ داده‌هاي اين تحقيق نشان مي‌دهد كه صائب به‌عنوان يكي از اركان سبك هندي، وحدت وجود و سير در مجالي و مظاهر را در ديوان خود مورد توجه قرار داده است و آن را راهي براي شناخت حقيقي و معرفت نظري معرفي مي‌كند. اين پژوهش به روش تحليلي توصيفي انجام گرفته است و شيوۀ گردآوري داده‌هاي آن از ميان اطلاعات كتابخانه‌اي است. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي‌دهد كه صائب مانند عارفان وحدت وجودي، عالم كثرت را نماد و نمودي از يك حقيقت واحد دانسته و در پي كشف آن مبدأ واحد بوده است.