آثار تنوع صادرات صنعتي بر بي‌ثباتي درآمد ارزي بخش صنعت ايران

The Effects of Diversification of Industrial Exports on the Instability of Foreign Exchange Earnings in Iran's Industrial

هدف اصلي اين مقاله بررسي رابطه ميان تنوع‌بخشي كالاهاي صادراتي در زيربخش‌هاي برتر صنعتي و تاثير آن بر بي‌ثباتي درآمد ارزي بخش صنعت ايران است. بر همين اساس، داده‌هاي فصلي 1-1381 تا 2-1397 در سه زيربخش برتر صنعتي كشور گردآوري و از روش خودرگرسيون‌ با وقفه ­هاي توزيعي براي برآورد استفاده شد. يافته ­ها بيانگر اثرات مثبت نرخ تورم و درآمد جهاني بر بي­ثباتي درآمد ارزي در كوتاه­مدت و بلندمدت بوده و اثر شاخص تمركز زيربخش فلزات اساسي بر بي­ثباتي درآمد ارزي صنعتي مثبت و در زيربخش ­هاي محصولات كاني غيرفلزي و منسوجات كارگاه‌هاي صنعتي منفي و معنادار بوده ­­است. بنابراين، حركت به سمت تنوع‌بخشي در زيربخش فلزات و تمركز در زيربخش‌هاي كاني غيرفلزي و منسوجات موجب كاهش بي­ثباتي درآمد ارزي صنعتي مي‌شود. بر اساس نتايج پيشنهاد مي­گردد دولت با اعطاي تسهيلات، تعيين تعرفه­ هاي گمركي صادراتي و وارداتي در زيربخش‌هاي صنعت، ضمن جهت­ دهي به توليد از نظر متنوع‌سازي و يا تمركززدايي، موجبات كاهش بي­ثباتي درآمد ارزي صنعتي را فراهم آورد.

The main purpose of this study is to investigate the relationship between the export diversification in the top industrial sub-sectors and its impact on the volatility of foreign exchange earnings in Iran's industrial sector. Accordingly, quarterly data from 2002-2 to 2018-3 were collected in the top three industrial sub-sectors of the country and the autoregression method with distributed intervals was used for estimation. The findings indicate the positive effects of inflation and global income on short-term and long-term foreign exchange earnings instability and the effect of concentration index of base metals sub-sector on industrial foreign exchange earnings instability was positive and in non-metallic mineral products and workshop textiles has been negative and significant. Therefore, moving towards diversification in the metals sub-sector and focusing on the non-metallic mineral and textile sub-sectors will reduce the volatility of industrial foreign exchange earnings. Based on the results, it is suggested that the government reduce the instability of industrial foreign exchange earnings by granting facilities, setting export and import customs tariffs in industrial sub-sectors, while directing production in terms of diversification or decentralization.