كارايي ادراكي نور روز: يك مطالعه مروري ساختاريافته از نقش الگوهاي انتشار نور روز بر ادراكات ساكنان در فضاهاي داخلي

Perceptual performance of daylight; a systematic review of the role of daylight patterns on occupants’ perceptions in interior spaces

كارايي ادراكي نور روز معطوف به ارزيابي نور روز در سطح چشم انسان و رابطۀ آن با نيازهاي روان­شناختي (حالات و روحيات) و به ­تبع آن تجربه فضايي ساكنان است كه خود از معيارهاي معمارانه جداره­هاي نور گذر و يا نماي ساختمان كه الگوهاي متفاوتي از انتشار نور در فضاي داخلي را شكل مي­دهند، تأثير مي­ پذيرد؛ علي‌رغم اين تأثير­پذيري، به نظر مي ­­رسد معماران از اثرات ادراكيِ اين الگوها در فضاي داخلي ساختمان­ها به ­شكل نظام­ مند، روشن و دقيق مطلع نيستند. اين تحقيق با مرور ساختاريافته­ پژوهش­ هاي پيشين؛ به ­دنبال تبيين رابطه بين الگوهاي متفاوت انتشار نور روزِ برآمده از مشخصه ­هاي طراحي جداره­ هاي نور گذر (متغير مستقل) و ادراكات ساكنان (متغير وابسته) در فضاهاي داخلي و شناسايي روش­ها و ابزارهاي قابل اتكا براي سنجش، كمي ­سازي و پيش ­بيني رابطه بين اين دو و در نهايت تبيين خلاءهاي پژوهشي مرتبط با موضوع تحقيق است. يافته ­هاي اين پژوهش نشان مي­دهد كه ادراكات افراد از طريق دو بعد خوشايندي و برانگيختگي احساسات قابل تبيين است كه محققان جهت ارزيابي اين دو بعد از روش­هاي متفاوت ارزيابي ذهني مبتني­بر استخراج داده­هاي خود­گزارشي از طريق ابزار پرسش­نامه و ارزيابي عيني بر پايه استخراج داده­هاي فيزيولوژيكي و مشاهده­اي برآمده از شبكه ­هاي حسگر بدن انسان (BSN) در محيط واقعيت مجازي VR)) بهره برده­اند. همچنين يافته ­ها نشان مي­دهند كه شاخص تضاد فضايي اصلاح­ شده ((mSC براي سنجش تضاد تيرگي و روشني، شاخص حجم تصوير فشرده ­سازي شده در قالب JPEG و شاخص تشخيص ميزان لبه PNG-PERIM8 جهت سنجش سطح پيچيدگي تصاوير، قابل اتكاترين شاخص­هاي كميِ تصوير مبنا در پيش­ بيني اثرات ادراكي نور روز و شاخص طيف دامنه فوريه دو بعدي FFT2)) در پيش ­بيني اثرات ادراكيِ ساير محرك­هاي بصري هستند. در مجموع مي­توان بيان داشت كه دستاورد اين تحقيق مي‌تواند زمينه ­ساز شكل­ گيري طيف گسترده ­اي از مطالعات مرتبط با موضوع پژوهش در آينده شود.

The perceptual performance of daylight is focused on the assessment of daylight at the eye level and its relation to the psychological (perception, emotional state) needs of the occupants, which influenced by architectural elements that shape the way daylight enters the space, such as multilayered façade and perforated walls. However, it seems that the designers do not have a clear and systematic understanding of the physiological and psychological effects of these patterns in interior spaces. through a structured review of previous research, this paper seeks to identify, quantify and predict the relationship between daylight distribution patterns linked to architectural elements that shape the way daylight enters the space (independent variable) and occupants perceptions (dependent variable) in daylit spaces. The findings showed that Human experience can be represented with two dimensions, valence and arousal. To explore these two dimentions, subjective evaluations based on self reports using questionnaires, objective evaluations based on physiological data and observations based on physically based rendering (PBR) in virtual reality (VR) environment have been carried out. the results show that the best image-based computational measures of contrast in predicting perceptual effects of daylight are modified spatial contrast indicator (mSC) and the size of images compressed in JPEG format and PNG-PERIM8 edge detection indicator (for evaluating the complexity of images).for the evaluation of perceptual effects of other visual stimuli, two-dimensional Fourier amplitude spectrum metric (FFT2) is used. In conclusion, the findings of this research can be the basis of a wide range of experimental research on this topic in the future.