ابهام‌زدايي از تفسير آيه 64 سورۀ مائده با رويكرد تحليلي ـ ‌انتقادي

دربارۀ پاسخ به چرايي قول يهود در آيۀ 64 سورۀ مائده، يعني «دست خدا بسته است» و نيز چيستي مدلول آن ميان مفسران و پژوهشگران اختلاف‌نظرهايي وجود داشته و پرسش‌هاي باقي‌مانده دربارۀ آيه، نياز به بررسي مجدد اين آيه و وجوه تفسيري آن را بازگو مي‌نماياند؛ لذا پژوهش حاضر وجوه تفسيري موجود دربارۀ آيه را با رويكردي تحليلي ـ ‌انتقادي، اعتبارسنجي كرده است. رهيافت عموم اين وجوه، به‌جز وجه دهم، ناصواب به نظر مي‌رسد؛ ازاين‌رو، مقالۀ پيش‌رو با مبنا قرار دادن وجه تفسيري دهم و با تكيه بر روش تفسيري قرآن‌به‌قرآن، بهره‌گيري از قراين درون ‌متني و روايات موجود دراين‌باره به پرسش‌هايي دربارۀ آيه، مانند چيستي عقيدۀ انحرافي يهود و چرايي آن كه منجر به قول اغلال يد شد، چرايي تثنيه‌ آمدن «يد»، علت نسبت‌دادن عقيدۀ يادشده به همۀ يهوديان و كيفيت بسته ‌شدن دست يهود  پاسخ مي‌دهد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه منظور يهود از اغلالِ دست خدا، ناتوان ‌دانستن خداوند در ابداع و امر و ناتواني در تدبير جهان است كه در نگاه انسان‌گونه به خداوند ريشه دارد. تثنيه ‌آمدن دو دست، از دو نوع قدرت‌نمايي خداوند در آفرينش خبر مي‌دهد: توانايي بر خلق ‌كردن و توانايي در امر و ابداع. همچنين، ناتوان‌ شدن يهود در دستيابي به فتنه‌جويي‌ها از كيفيت بسته ‌شدن دست آنان پرده برمي‌دارد.