طراحي و توسعه درگاه جست وجوي يكپارچه مخازن سازماني ايران

هدف از پژوهش حاضر طراحي و توسعه يك درگاه يكپارچه آزاد براي جست‌وجوي اطلاعات مخازن سازماني دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشي و پژوهشي عالي در ايران است. اين مقاله به زيرساخت‌هاي گردآوري، مدل مفهومي و طرح معماري و اجزايي كه يك نمونه واقعي براي گردآوري اطلاعات مخازن سازماني بايد داشته باشد، مي‌پردازد. معماري و خدمات درگاه جست‌وجوي يكپارچه مخازن سازماني ايران (آيريس) به‌عنوان نخستين نمونه از اين دست در داخل كشور طرح مي‌شود. نمونه كاركرد اين درگاه پس از اجرا به‌صورت يك سامانه محلي ارائه خواهد شد. در فرايند طراحي و توسعه درگاه جست‌وجوي يكپارچه مخازن سازماني ايران (آيريس) بر پايه بررسي منابع دانش و روش‌شناسي‌هاي گذشته پس از نيازسنجي و امكان‌سنجي زيرساخت‌هاي موجود در سطح ملي، بررسي متون علمي و جمع‌آوري اطلاعات، تجزيه و تحليل سامانه‌هاي بين‌المللي مشابه، طرح اوليه پياده‌سازي محصولي تحت عنوان »طراحي و توسعه يك درگاه يكپارچه آزاد براي جست‌وجوي اطلاعات مخازن سازماني دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشي و پژوهشي عالي در ايران (آيريس) « به‌همراه كليه جزئيات زيرسيستم‌ها و جريان‌هاي كاري وابسته به آن هدف‌گذاري شد. بدين‌منظور، در طي پنج مرحله از »اسكرام « به‌عنوان يك چارچوب چابك چرخشي و افزايشي براي كنترل مديريت پروژه نرم‌افزار در طراحي و توسعه »آيريس « استفاده شد. معماري اين سامانه بر پايه مدل ارائه‌دهنده داده و ارائه‌دهنده خدمت با به‌كارگيري استاندارد »اُ‌اِي‌آي « است. در معماري اين سامانه سه بخش سيستم واسط استخراج‌كننده داده، سيستم مديريت پردازش داده و پيوند موجوديت‌ها، و سرانجام، سيستم فراهم‌آوري و نمايش در نظر گرفته شد. در طراحي »آيريس « خصوصياتي چون سهولت استفاده (كاربر‌پسندي)، رابط كاربر وبي قابل تعديل و گسترش (به‌خصوص با زبان‌هاي رايج)، بازيابي به‌وسيله موتورهاي جست‌وجو و ابزارهاي نمايه‌‌سازي گوناگون، دسترسي دائمي به منابع، پشتيباني از منطق جست‌وجو و شناساگر منحصربه‌فرد براي هر مدرك در نظرگرفته شده است. بايد توجه داشت آنچه كه در توسعه اين سامانه بسيار مهم بود، نياز به انتشار داده‌ها به‌ شكل آزاد و تحت مجوزهاي منبع باز و ماندگار است. در غير اين صورت، نمي‌توان انتظار توسعه سامانه مناسبي را داشت كه توان گردآوري داده‌ها را به‌صورت يكپارچه داشته باشد. پس از پياده‌سازي سامانه مشخص شد كه ارائه‌دهندگان داده در داده‌هاي خود عمدتاً مشكلات ساختاري داشتندكه ممكن است خدمات درگاه را با نقص‌هايي مواجه سازد. به نظر مي‌رسد با تهيه خط‌مشي‌هايي توسط »وزارت علوم « بتوان نسبت به روزآمدي و بارگذاري منظم داده‌ها در مخازن سازماني و در نهايت، در سامانه »آيريس « اطمينان به‌دست آورد.