استرداد عوض به عنوان شيوه جبران نقض قرارداد در كامن لا و حقوق ايران

Restitution as Damages for Breach of Contract in Common Law and Iranian Law

در نظام كامن­ لا، يكي از خسارت‌هايي كه زيانديده از نقض قرارداد مي‌تواند مطالبه كند، استرداد اموالي است كه به طرف ناقض داده است. در دعاوي معموليِ خسارت ناشي از نقض قرارداد، خوانده ملزم مي‌شود كه خسارت انتظار خواهان را جبران كند اما دعواي استرداد درصدد جلوگيري از دارا شدن ناعادلانه خوانده است و اين هدف با استرداد اموالي كه از خواهان به خوانده منتقل شده است تحصيل مي‌شود. در حقوق ايران نيز استرداد عوضين در موارد بطلان و انحلال قهري يا ارادي قرارداد مطرح مي‌شود و در برخي موارد، مي‌تواند جنبه جبراني داشته باشد. از خلال اين تحقيق معلوم مي‌شود كه علي رغم اختلاف در برخي جزئيات، شباهت‌هاي زيادي بين اين دو نظام در قواعد و احكام استرداد ديده مي‌شود؛ هرچند كه از لحاظ كاركردِ استرداد، تفاوت عمده‌اي بين اين دو نظام وجود دارد.

In Common Law system, the aggrieved party could recover benefits delivered to the breaching party as remedy for breach of contract. In normal contract damages, the defendant must compensate the plaintiff for losses suffered as the result of breach; while restitution damages seeks to prevent unjust enrichment by the breaching party and serves this purpose by restoring the gains received by the defendant to plaintiff. In Iranian law, restitution arises in cases of voluntary or involuntary dissolution of contract and in some cases may serve as damages. The research reveals that, notwithstanding some differences in particulars, there many similarities between the two systems in the subject under discussion.