واكاوي ارتباطات ميان فردي با تاكيد بر سوژه‌ي خط خورده‌ي لكان ( مورد مطالعه: تحليل روابط ميان فردي در فيلم سينمايي برادرم خسرو)

The deconstruction of Interpersonal communication by emphasizing on Lacan’s Barred Subject (Case Study: Analyzing the interpersonal relations in “My Brother Khosrow” Movie)

هدف تحقيق حاضر واكاوي ارتباطات ميان‌فردي و مفاهيم بنيادين آن نظير گفت‌و شنود و همدلي، با بهره‌گيري از رويكرد روان‌كاوي و نظريه‌ي سوژه‌ي گفتماني لكان است. با تاكيد بر اين كه سوژه‌‌ي لكاني ميان ناپيوستگي نيت واقعي‌اش و گفتمان مقيد به زنجيره‌ي دال‌هاي زباني برساخته مي‌شود، هر پيام داراي معاني ضمني پنهان و ناخودآگاه است كه به واقع فرستنده از آن آگاهي ندارد. اين رويكرد در مقابلِ نظريه‌هاي رايج ارتباط قرار مي‌گيرد كه ارتباط را فرايندي آگاهانه و ارادي مي‌دانند كه طي آن همدلي و منطق گفت‌و‌گو منجر به ارتباط موثر مي‌گردد. پرسش اصلي اين تحقيق با توجه به شكاف بنيادين ميان «آن چه فرد مي‌گويد» و «آن‌چه فرد حقيوپقتا مي‌خواهد بگويد» اين ‌گونه مطرح مي‌گردد كه فهم متقابل در يك گفت و شنود چگونه ميسر است؟ به منظور تحليل روابط ميان‌فردي و پاسخ به پرسش اصلي تحقيق از چهار گفتمان لكان بهره گرفته شده است. براي بررسي و اشاره به مصاديق نظري، فيلم «برادرم خسرو» به عنوان يك مورد مطالعاتي انتخاب شده است تا امكان منطق گفتگو در نظريه‌ي گفتماني لكان را مورد بررسي قرار بدهم. در نتيجه روشن مي‌گردد كه چگونه گفتگوي ناصر و خسرو در گفتمان ارباب صورت مي‌پذيرد وهيچ يك از دو طرف گفتگو به فهم متقابل دست نمي‌يابند؛ درحالي‌كه گفتگوي ميان همسر ناصر و خسرو در بستر گفتمان روان‌كاو صورت مي‌پذيرد و از اين رو امكان همدلي متحقق مي‌شود.

The object of the present research is to deconstruct interpersonal communication and its basic concepts such as dialogue and sympathy by using psychoanalytic perspective and Lacan’s theory of discursive subject. By emphasizing on Lacanian subject who is constituted as the discontinuity between his real intention and the discourse bound up with the signifying chain of language, every message has an unconscious and hidden connotation which truly the addresser is not aware. This standpoint stands in opposition to common theories of communication that believes communication is a conscious and intentional process which leads to an effective communication by dialogue and sympathy. According to the fundamental gap between “what one says” and “what one truly wants to say”, the main question is how reciprocal understanding could be accomplished in a dialogue? Four discourses of Lacan are used in order to analyze the interpersonal relations and answer to the research question. To put my theoretical discussion into evidence, “My Brother Khosrow” movie is considered as a case study, to illustrate the possibility of investigating dialogy in Lacan’s discursive theory. In conclusion I illustrated how Naser and Khosrow’s dialogue takes place in the master discourse without leading to reciprocal understanding, but the dialogue between Naser’s wife and Khosrow in the field of the analyst discourse actualize sympathy in communication.