بررسي روش‌هاي شكست خواب بذر بابا آدم (Arctium lappa)

Evalution of Arctium lappa seed dormancy breaking methods

گياه بابا آدم (Arctium lapp a) گياه دارويي ارزشمندي است كه داراي مشكل خواب بذر است. اين پژوهش به­ منظور بررسي تاثير تيمارهاي شكست خواب بذر گياه بابا آدم بر تحريك جوانه­ زني اين گياه در دانشگاه آزاد اسلامي واحد شوشتر در سال 1395 انجام شد. تيمارهاي شكست خواب بذر در قالب طرح كاملا تصادفي با پنج تكرار انجام شد. بيش­ترين درصد جوانه ­زني در تيمارهاي اسيد جيبرليك (500 پي ­پي ­ام) + خراش­ دهي با اسيد سولفوريك 75 درصد (86 درصد)، اسيد جيبرليك (500 پي­ پي­ ام) + خراش ­دهي با آب داغ 70 درجه سلسيوس (87 درصد) و اسيد جيبرليك (500 پي ­پي ­ام) + خراش ­دهي با آب داغ 90 درجه سلسيوس (84 درصد) مشاهده شد. خراش ­دهي بذر با آب داغ در مقايسه با اسيد سولفوريك بهتر بود زيرا استفاده از اسيد سولفوريك سبب افزايش گياهچه ­هاي غير نرمال شد. بيش­ترين ميزان گياهچه ­هاي غير نرمال در بذرهاي تيمار شده با اسيد سولفوريك 75 درصد، اسيد جيبرليك (500 پي­پي­ام) + خراش ­دهي با اسيد سولفوريك 75 درصد و نيترات پتاسيم (يك درصد) + خراش ­دهي با اسيد سولفوريك 75 درصد مشاهده شد ( به­ ترتيب 11/7، 11/3 و 10/9 درصد). تيمار بذرها با نيترات پتاسيم و اسيد جيبرليك سبب افزايش فعاليت آنزيم آلفاآميلاز و غلظت اكسين گياهچه بابا آدم شد درحالي­كه سبب كاهش غلظت آبسزيك اسيد گياهچه شد. بيش­ترين شاخص ويگور در تيمار اسيد جيبرليك (500 پي ­پي ­ام) + خراش­دهي با آب داغ 70 درجه سلسيوس مشاهده شد. به ­طوركلي نتايج نشان داد تيمار خراش ­دهي بذر بابا آدم با آب داغ 70 درجه سلسيوس به­ مدت 10 دقيقه و به­ دنبال آن خيساندن بذر در محلول 500 پي ­پي ­ام اسيد جيبرليك به ­مدت 12 ساعت بهترين تيمار براي بهبود جوانه ­زني و تحريك رشد گياهچه بابا آدم مي ­باشد.

Arctium lapp < /em>a is an important medical plant with seed dormancy problem. A study was carried out to investigate the effects of seed dormancy breaking treatments on Arctium lapp < /em>a germination. Treatments were arranged in a completely randomized design (CRD) with five replication. The highest germination percentage was recorded in seeds treated with GA3 (500 ppm) + H2SO4 75% (86%), GA3 (500 ppm) + hot water 70 0C (87%) and GA3 (500 ppm) + hot water 90 0C (84%). Seed scarification with hot water were better than H2SO4 because H2SO4 increased abnormal seedling percentage. Highest abnormal seedling showed in H2SO4 75%, GA3 (500 ppm) + H2SO4 75% and KNO3 (1%) + H2SO4 75 % treatments (11.7%, 11.3% and 10.9% respectively). Seed treatment with KNO3 andGA3 increas α- amylase activity and Auxin concentration in Arctium lapp < /em>a seedlings and decreased Abscisic Acid content in seedlings. The maximum seedling vigor index obtaines in seeds treated with GA3 (500 ppm) + hot water 70 0C . Results indicated Arctium lapp < /em>a seeds scarification with hot water 70 0C (10 min) followed by socking in GA3 (500 ppm) for 12 hour was most effective treatment for seed dormancy breaking and improved seedling growth.