بررسي رابطه توليد و تنوع زيستي در مراتع استپي استان اصفهان

Investigation of the relationship between production and biodiversity in steppe rangelands of Isfahan province

تنوع زيستي از مفاهيم مهم در بوم‌شناسي و مديريت پوشش گياهي است و نقش مهمي در سلامت، توليد و ارزيابي اكوسيستم دارد. تنوع گونه‌اي بخش عمده‌اي از تنوع زيستي و يكي از مهم‌ترين پارامترهاي نشان‌دهنده‌ي تغييرات اكوسيستم‌هاست. در اين تحقيق از داده‌هاي طرح ارزيابي مراتع مناطق مختلف آب و هوايي استان اصفهان (پنج مرتع علويجه، چرمشهر، خونداب، كلهرود و موته) به‌منظور بررسي تغييرات تنوع و غناي گونه‌اي با توليد در مراتع استپي استفاده گرديد. نمونه‌برداريبه‌صورت تصادفي- سيستماتيك اجرا و تراكم و درصد پوشش تاجي هرگونه در امتداد ترانسكت‌ها با استفاده از پلات‌هاي ثابت و توليد نيز به روش اندازه‌گيري مضاعف با استفاده از پوشش برآورد شده است. شاخص‌هاي عددي تنوع گونه‌اي با استفاده از نرم‌افزارهاي Excel، PAST، Ecological Methodology و PRIMER موردمحاسبه قرار گرفت. جهت بررسي ارتباط و ارائه مدل بين شاخص‌هاي تنوع گونه‌اي با پارامترهاي (توليد، تراكم و درصد پوشش تاجي) از تحليل همبستگي پيرسون و آناليز رگرسيون چند متغيره در نرم‌افزار SPSS استفاده شد. نتايج تحليل همبستگي حاكي از وجود رابطه همبستگي معني‌دار بين برخي از شاخص‌هاي تنوع گونه‌اي و پارامترهاي پوشش گياهي مي‌باشد. ضريب همبستگي شاخص‌هاي مختلف تنوع زيستي در مناطق مختلف با تراكم 0/76 تا 0/98، درصد پوشش گياهي 0/74 تا 0/92 و توليد 0/71 تا 0/92 متغير مي‌باشد. همچنين نتايج آناليز رگرسيون چند متغيره نشان‌دهنده‌ي تأثيرگذاري متغيرهاي تراكم، درصد پوشش پهن‌برگان علفي و درصد پوشش كل بر توليد مي‌باشد. در مراتع موردمطالعه شاخص غناي منهنيك توانست 13/1 درصد تغييرات توليد پهن‌برگان علفي را توجيه كند. از شاخص‌هاي تنوع گونه‌اي، شاخص‌هاي هيلN2، سيمپسون و مك‌اينتاش و از شاخص‌هاي يكنواختي، شاخص‌هاي كامارگو و شانن واينر بيشترين ارتباط با توليد داشته و مي‌توانند تغييرات آن را توجيه كنند.

Biodiversity is one of the most important concepts in ecology and vegetation management. It plays an important role in the health, production, and evaluation of ecosystems. Species diversity is a major part of biodiversity and one of the most important parameters of ecosystem changes. In this research, the data of the rangeland evaluation in different climate zones of Isfahan province were used in five range sites of Alavijeh, Charmshahr, Khondab, Kalahroud and Mouteh to study the variations of the diversity and richness of species with production in the steppe rangelands. The sampling was done on random-systematic and the density and percent of vegetation conopy of each species along the transects using constant plots and production are also estimated by double measurement based on the coating. The diversity numerical indices were calculated using Excel, PAST, Ecological Methodology and PRIMER softwares. In order to investigate the relationship and presentation of the model between species diversity indices with parameters (production, density, and canopy cover percentage), pearson correlation analysis and multivariate regression analysis were made using spss software. The results from the correlation analysis show the significant correlation between some species diversity indices and vegetation parameters. The results from the correlation analysis show the the significant correlation between some species diversity indices and plant cover parameters. The correlation coefficient of different indices of biodiversity in different regions with density of 0.76 to 0.98, vegetation percentage is 0.74 to 0.92 and production is 0.71 to 0.92. Also, the results from the multivariate regression analysis reflects the effect of the density, vegetation of herbaceous broadleaf (%), and total Coverage on the production. In the rangelands under study, Menhinick's richness index was able to justify 13.1% of the changes of herbaceous broadleaf productions. Among the species diversity indices, Hill’s index N2, Simpson index, and McIntosh index and among the evenness indices, Camargo's index and Shannon-Wiener’s index are the most significantly related ones with production so that hey can justify its changes.