بررسي تأثير جنگل كاري Albizia lebbek (L.) Benth بر تنوع گونه اي گياهي و مشخصه هاي فيزيكي و شيميايي خاك در اقليم گرم و خشك بياباني

Effect of Albizia lebbek (L.) Benth forestry on plant species diversity and physicochemical characteristics of soil in the warm and dry desert climate

به‌ منظور بررسي تنوع گونه­اي گياهي در عرصه­هاي جنگل­كاري شده، اين مطالعه در جنگل‌هاي دست كاشت با گونه درختي برهان (Albizia lebbek (L.) Benth) مجاور شركت صنايع فولاد خوزستان به مساحت 60 هكتار در جنوب شرقي شهرستان اهواز در استان خوزستان انجام شد. به اين منظور 30 قطعه‌نمونه به ابعاد 20×20 متر به روش تصادفي سيستماتيك در منطقه جنگل‌كاري شده و 30 قطعه‌نمونه در منطقه شاهد پياده شد. در داخل هر قطعه‌نمونه، پوشش گياهي شامل (گونه­هاي درختي، درختچه­اي و بوته­اي)، مشخصه­ هاي فيزيكي و شيميايي خاك برداشت گرديد. پوشش علفي در قطعات نمونه به ابعاد 8×8 متر (64 مترمربع) كه در مركز قطعات نمونه 400 مترمربعي پياده گرديد، برداشت شد. به‌منظور برداشت داده­هاي پوشش علفي از روش پلات­هاي حلزوني ويتاكر استفاده گرديد. در اين منطقه 53 گونه گياهي شناسايي شدند. آناليز تطبيقي متعارف (CCA) نشان داد، منطقه شاهد و منطقه جنگل‌كاري شده هركدام تشكيل يك گروه بوم‌شناختي مجزا را در منطقه داده‌اند. ازنظر تركيب گونه‌هاي گياهي بيشترين مقدار شاخص­هاي تنوع گونه­اي سيمپسون (0/043±0/73)، شانون-وينر (0/022±1/73) و شاخص يكنواختي شانون-وينر (0/003±0/56) و غناي گونه­ اي گياهي (0/63±24/06) در منطقه شاهد برآورد گرديد. بررسي شرايط ادافيكي نشان داد جنگل­ كاري نتوانسته تأثيري بر بافت و همچنين اسيديته خاك داشته باشد اما مشخصه ­هاي شيميايي خاك در منطقه شاهد شرايط مطلوب­ تري را نشان داد. نتايج حاصل از اين پژوهش مبين اين نكته است كه جنگل­كاري بدون رعايت معيارهاي فني و علمي مي­ تواند موجب كاهش تراكم و تنوع پوشش گياهي علفي منطقه شده كه خود مي­ تواند آثار مخربي در رويشگاه داشته باشد.

In order to investigate the diversity of plant species in forested areas, this study was carried out in Albizia lebbek (L.) Benth forestry near the Khuzestan Steel Industries Company with a total area of 60 hectares in the southeast of Ahwaz, Khuzestan province. In so doing, 30 plot of 20 × 20 meters in size were systematically randomized in the forested area and 30 samples were taken in the control area. Within each sample plot, vegetation cover (tree species, shrubs and herbaceous), physical and chemical characteristics of soil was studied. The grass cover was taken in 8 × 8 m (64 square meters) sample plot, which were taken at the center of the sample plot of 400 square meters. Whitaker plot method was used to study the herbaceous species. In this region, 53 plant species were identified. CCA Analysis showed that the control area and the forested area form a separate ecological group in the region. In terms of plant species composition, highest value of Simpson (0.73±0.043), Shannon-Wiener (1.73±0.022) diversity index, Shannon-Wiener evennes index (0.56±0/003) and species richness (24.06±0.63) were estimated in the control area. Adaphical conditions showed that afforestation had no effect on soil texture and soil acidity. Rather, the chemical properties of soil in the control area showed better conditions. The results of this research suggest that forestry without observance of technical and scientific criteria can reduce the density and diversity of herbaceous vegetation in the area, which can have destructive effects on the habitat in its turn.