تنوع ژنتيكي توده هاي طبيعي و دست كاشت گونه Avicennia marina در سواحل شمالي خليج‌فارس

Genetic diversity of plantations and natural stands of Avicenna marina across northern coast of Persian Gulf

يكي از مهم‌ترين كانون­ هاي توده­ هاي دست كاشت گونه ارزشمند حرا در سواحل ايراني خليج‌فارس و درياي عمان، سواحل بندر امام خميني در استان خوزستان مي­ باشد، لذا حفاظت از اين اكوسيستم­ هاي ارزشمند بايد موردعنايت بيشتر قرار گيرد. هدف مطالعه حاضر، بررسي تنوع ژنتيكي جنگل­هاي دست كاشت گونه Avicennia marina و مقايسه آن با رويشگاه­ هاي طبيعي آن با استفاده از روش ISSR بود. بدين منظور تعداد 75 پايه درختي از سه جمعيت، با رعايت حداقل فاصله 30 تا 50 متر از يكديگر جمع‌آوري و با استفاده از 15 نشانگر ISSR موردبررسي قرار گرفتند. در همين راستا 14 آغازگر،284 باند را در 75 نمونه گياهي از 3 جمعيت توليد كردند. نتايج، تنوع ژنتيكي نسبتاً بالايي را در سطح گونه نشان داد (48/69% =P، 0/199 = He، 0/308 = SI). تنوع ژنتيكي در جمعيت دست كاشت (55/99% =P، 0/179 = He، 0/272 = SI) كمتر از جمعيت ­هاي طبيعي خليج نايبند (85/21% =P، 0/232 = He، 0/364= SI) و قشم (67/25% =P، 0/184 = He، 0/288 = SI) بود. آناليز واريانس مولكولي AMOVA نشان داد كه بيشترين تغييرات ژنتيكي مربوط به تغييرات درون جمعيتي و به ميزان 82% بود و تنها 18% تفاوت ژنتيكي بين جمعيت­ها مشاهده گرديد كه نشان مي­دهد تنوع ژنتيكي جمعيت دست كاشت نسبتاً خوب حفظ‌شده است. دندروگرام بر اساس فواصل ژنتيكي، دو خوشه عمده را نشان داد كه جمعيت­ هاي طبيعي و دست كاشت را از هم جدا كرد. به دليل تفاوت ژنتيكي معني‌دار جمعيت دست كاشت با جمعيت­هاي طبيعي، افزايش تنوع ژنتيكي آن­ها از طريق كاشت دوره­اي ممتد بذور و نهال‌هاي حاصل از جمعيت­هاي طبيعي با تنوع بالا، ضروري مي­باشد.

The coasts of Imam Khomeini port are one of the most important hot spots of mangrove plantations across Iranian coast of Persian Gulf and Sea of Oman. Hence, it is very important to preserve this valuable ecosystem. In so doing, 75 individual from 3 populations, keeping the minimum distance of 30 to 50 meters from each other, has been collected and investigated using 15 ISSR markers. This study aims to investigate genetic diversity of plantations and natural stands of Avicennia marina, using ISSR. 14 primers which produced 284 bands in 75 individual of Avicennia marina from three populations. The results showed a relatively high genetic diversity at the species level (P = 69.48%, He = 0.199, SI = 0.308). Genetic diversity in the plantation population (P = 55.99%, He = 0.179, SI = 0.272) was lower than the two natural populations, Nayband Bay (P = 85.21%, He = 0.232, SI = 0.364) and Qeshm Island (P = 67.25%, He = 0.184, SI = 0.288). The AMOVA revealed that most of the genetic variation was accounted for within populations (82%) with only 18% among the populations studied, indicating that the genetic diversity of the plantation population was fairly conserved. The dendrogram based on the genetic distances showed two major clusters, separating the natural populations from the plantation population. The highly significant genetic differentiation between plantation population and natural populations, highlights the need to enhance genetic diversity of plantation stand by continued periodical planting of significant amount of seedlings from highly diverse natural populations.