بررسي جايگاه مولفه هاي اصلي محيط زيست در كتاب هاي درسي پايه دهم متوسطه دوم

Investigating the Status of Main Components of Environmental Lessons in the Textbooks of the Tenth Grade Schools in Iran

هدف اين پژوهش، بررسي جايگاه مولفه هاي محيط زيست در كتاب هاي درسي پايه دهم است. روش پژوهش توصيفي و از نوع تحليل محتوا است. جامعه پژوهشي شامل همه كتاب هاي درسي پايه دهم است كه در سال 1399 چاپ شده است. ده عنوان از كتاب هاي درسي پايه دهم به صورت هدفمند در نمونه قرارگرفت. ابزار جمع آوري اطلاعات، سياهه تحليل محتواي محقق ساخته بوده كه با قضاوت متخصصان ساخته شده است و داده هاي حاصل با استفاده از شاخص هاي توصيفي در فرايند تحليلي «آنتروپي شانون» مورد بررسي قرار گرفت. نتايج پژوهش بيانگر آن است كه: 1. فراواني مولفه هاي محيط زيست در كتاب هاي درسي پايه دهم رشته علوم انساني 410 مورد، در رشته علوم تجربي 679 مورد و در رشته رياضي- فيزيك 535 مورد است و آزمون خي دو، معني دار بودن اين تفاوت را نشان مي دهد. 2. در كتاب هاي درسي پايه دهم رشته علوم انساني، به مولفه «بهداشت و سلامت» با ضريب اهميت 181/0، بيشترين توجه و به مولفه هاي«منابع طبيعي» با ضريب اهميت 069/0 و «جمعيت» با ضريب اهميت 067/0، كمترين توجه شده است. 3. در كتاب هاي پايه دهم رشته علوم تجربي، به مولفه «حيات وحش» با ضريب اهميت 125/0، بيشترين توجه و به مولفه هاي«اثرات محيط زيستي بحران هاي طبيعي (سيل، زلزله، آتش سوزي)» با ضريب اهميت 028/0 و «جمعيت» با ضريب اهميت 008/0 ،كمترين توجه شده است. 4. در كتاب هاي پايه دهم رشته رياضي، به مولفه «مصرف بهينه» با ضريب اهميت 141/0، بيشترين توجه و به مولفه هاي«معضلات و تهديدات محيط زيست» با ضريب اهميت 033/0 و «جمعيت» با ضريب اهميت 01/0، كمترين توجه شده است.

The purpose of this study was to investigate the position of environmental components in the tenth grade textbooks in Iran. The research method was descriptive using content analysis. The statistical population included the books of the tenth Grade Schools, investigated totally without any sampling. A researcher-made content analysis inventory which was compiled by expert judgments and examined by descriptive indices using analytical process of Shannon Entropy, was employed to gather data. The result showed that:1. The frequency of environmental components in the tenth grade textbooks of humanities was 410, in natural sciences was 679 and in mathematics - physics was 535. 2- In the tenth grade textbooks of the humanities, component " Sanitation and Health" with importance coefficient of 0.181 was the most important dimension and component " population" with importance coefficient of 0.067 was the least important dimension. 3. In the tenth grade textbooks of the natural science, component " wildlife " with importance coefficient of 0.125 was the most important dimension and component "population" with importance coefficient of 0.008 was the least important dimension. 3. In the tenth grade textbooks of the mathematics, component "sustainable consumption" with importance coefficient of 0.141 was the most important dimension and components “problems of and threats to the environment”, and "population" with importance coefficient of 0.03 and 0.01, respectively were the least important dimensions.