بررسي تنوع گونه هاي چوبي در رابطه با عوامل فيزيوگرافي (مطالعه موردي؛ رويشگاه سرخدار كلاله - ارسباران)

Investigation of woody species diversity in relation to physiographic factors (Case Study: Kalaleh Yew Habitat - Arasbaran)

عوامل فيزيوگرافي با توجه به نقش ويژه­اي كه در تعيين برخي از شاخص­ هاي اقليمي و خاكي ايفا مي­ كنند، همواره بر تنوع و غناي گونه­ هاي گياهي اثرگذار هستند. با توجه به اهميت ناحيه رويشي ارسباران، مطالعه حاضر باهدف بررسي تنوع زيستي گونه ­اي چوبي رويشگاه سرخدار كلاله در رابطه با عوامل فيزيوگرافي به انجام رسيد. به اين منظور 62 قطعه ­نمونه 4 آري مربع شكل با روش تصادفي منظم با ابعاد شبكه 300×200 متر در سه‌طبقه ارتفاعي (كمتر از 1200، 1400-1200 و بيش از 1400 متر از سطح دريا)، سه‌طبقه شيب (كمتر از 40، 60-40 و بيش از 60 درصد) و در چهار جهت جغرافيايي اصلي در منطقه اجرا و در آن نام گونه­ هاي چوبي به همراه دو قطر بزرگ و كوچك تاج گونه­هاي موجود در فرم­ هاي آماربرداري ثبت گرديد. براي محاسبه شاخص‌هاي تنوع، يكنواختي و غناي گونه­ هاي چوبي از مشخصه مساحت تاج پوشش استفاده شد. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده، ميانگين شاخص­ هاي تنوع شانون- وينر، يكنواختي اسميت- ويلسون و غناي مارگالف گونه ­هاي چوبي به‌ترتيب 1/61، 0/55 و 0/92 محاسبه شد. بيشترين مقدار غنا و تنوع گونه ­هاي چوبي منطقه در طبقه ارتفاعي 1200 تا 1400 متر و بيش از 1400 متر و بيشترين شاخص يكنواختي و تنوع نيز در جهت جغرافيايي غربي و شمالي مشاهده شد. اثر شيب روي هيچ‌كدام از شاخص­هاي موردمطالعه معني­دار نبود؛ بنابراين برنامه‌ريزي براي حفظ و احياء جنگل­ هاي منطقه مي­بايست با اولويت مناطق كم ارتفاع (كمتر از 1200 متر) و توجه ويژه به جهت­ هاي شرقي و جنوبي منطقه مورد­مطالعه صورت گيرد.

Physiographic factors, due to their special role in determining some climatic and edaphic parameters, always influence the diversity and richness of plant species. Due to the importance of Arasbaran vegetation area, the present study was conducted to investigate the biodiversity of woody species of Kalaleh yew habitat in relation to physiographic factors. In so doing, 62 plots of 4 square areas in systematic random method with 200×300 m grid in three class of height (less than 1200, 1400-1200 and more than 1400 meters above sea level), three class of slope (less than 40, 40-60 and more than 60%) and in four main geographical directions was performed in the region and in each plot , the name of woody species and two large and small diameters of their crowns were recorded in the inventory forms. canopy area characteristic was used to calculate the diversity, uniformity and richness indicators of woody species. As the results showed, the mean of Shannon-Wiener diversity indices, Smith- Wilson uniformity and Margalef richness index of woody species were calculated 1.61, 0.55 and 0.92 respectively. The highest species richness and diversity of woody species was observed in altitude of 1200 to 1400 meters and more than 1400 m. Also, the highest index of uniformity and diversity was observed in western and northern geographical directions. The effect of slope was not significant on any of the studied indices. Therefore, planning for the preservation and restoration of forests in the study area should be prioritized in low height areas (less than 1200 m) . Also, special attention should be paid to the eastern and southern directions in the menmtioned- study area.